True crime is leuk van op een afstand, zoals een documentaire kijken of een artikel lezen. Sommige mensen komen echter dichter bij the real deal. Shauni Deferm (26) is gerechtsjournaliste bij ‘Het Belang van Limburg’. Ze volgt de zaken van de correctionele rechtbank van Tongeren wekelijks.

‘Ik volg van 9 uur ’s morgens tot ongeveer 12 uur ’s middags de zaken in de rechtbank van Tongeren. Het gaat hier om de correctionele rechtbank, dat zijn zwaardere zaken. Hierbij horen bijvoorbeeld verkrachtingen, doodslag, fraude en drugs.’ Daarna trekt Shauni naar huis of naar een gezellig cafeetje om haar artikel te schrijven. Zo maakt ze de zaak als het ware tweemaal mee. ‘Ik ben altijd al in justitie en criminaliteit geïnteresseerd geweest. Op televisie keek ik altijd naar series zoals CSI: Miami. Over deze zaken kunnen schrijven is dus eigenlijk wel een droom die uitkomt’, vertelt Shauni.

Geen ‘gewone’ mensen

In de rechtszaal nemen de journalisten gewoon helemaal vanachter plaats. Samen met de andere mensen die uit interesse de zaak komen bijwonen. ‘Toch hebben de daders wel door dat wij geen gewone mensen zijn. Ik zit daar met mijn laptop en het getik van het toetsenbord is door de hele zaal te horen. Als de fotograaf is toegelaten is het al helemaal duidelijk dat we journalisten zijn.’

Niet iedereen wordt even enthousiast van journalisten die hun zaak bijwonen en dat heeft Shauni ook al mogen ervaren. ‘Sommige zaken zijn over meerdere dagen verdeeld, dan schrijf ik tijdens het proces meerdere artikels. Bij een gerechtszaak over gestolen Porsches kwam de dader na mijn eerste artikel op mij afgelopen. Ik kreeg de huid vol gescholden en hij beval mij om niet meer over hem te schrijven. De advocaat is tussen beide gekomen. Het leek alsof hij toen was gekalmeerd, maar ik krijg vriendschapsverzoeken op LinkedIn van hem tot op de dag van vandaag.’

Veel daders krijgen uiteindelijk geen celstraf. ‘Ze wandelen gewoon samen met mij de zaal uit. Dan moet ik bij wijze van spreken maar zien dat ik tot mijn auto geraak.’

‘In de rechtszaal komen ook geregeld pedofielen aan het woord. Hierdoor besefte ik dat sommige foto’s van mijn kind nooit op het internet mogen, hoe onschuldig ze ook zijn.’

Vriendschapsverzoeken van criminelen

De ‘Posrche-man’ is niet de enige crimineel die Shauni wil spreken. Door sociale media is ze ook niet moeilijk om te vinden. ‘Ik heb al meerdere keren vriendschapsverzoeken op Facebook gekregen. Ze weten mijn naam en zijn duidelijk opzoek naar me.’ Shauni denkt goed na wat ze op het internet zet en wat niet. Ze wil zeker dat criminelen niets over haar kindje te weten komen. Daarom heeft ze haar Instagram sinds vorig jaar privé gemaakt. ‘In de rechtszaal komen ook geregeld pedofielen aan het woord. Hierdoor besefte ik dat sommige foto’s van mijn kind nooit op het internet mogen, hoe onschuldig ze ook zijn. Verschillende mensen plaatsen bijvoorbeeld een foto of filmpje van hun kinderen in bad. Voor ons zeer onschuldig, maar zo’n mensen zijn actief opzoek naar zulke foto’s.’

Niet elk proces haalt de krant. Dit is niet omdat ze oninteressant zijn, maar de journalisten zijn niet comfortabel genoeg om ze te schrijven. ‘Mijn collega’s en ik denken heel goed na over welke zaken we brengen. Soms is het ook beter om enkele details weg te laten of een proces helemaal niet te bespreken. Het is niet leuk dat we sommige zaken niet helemaal kunnen bespreken, maar mijn veiligheid is nog altijd belangrijker. Soms heb ik zelfs liever dat mijn naam niet vanonder aan het artikel wordt toegevoegd.’

https://twitter.com/ShauniDeferm/status/952301415870947328

‘Eén keer was er chique vrouw die haar man had neergestoken en toen dacht ik echt “wauw, dat kon mijn mama zijn”. Dat is heel confronterend.’

Originele openingszin

Shauni vindt ondanks de onveiligheid gerechtsjournalistiek nog altijd enorm interessant en aan stoppen denkt ze niet. Ze heeft wel een andere kijk op het leven gekregen sinds ze processen vanop de eerste rij meemaakt. ‘Ik geloof dat iedereen, hoe je er ook uitziet, in de fout kan gaan. Ik geloof ook dat iedereen in staat is om iemand te vermoorden. Heel veel situeert zich nog in het marginale milieu, maar er zijn ook echt heel gewone mensen die een vergissing begaan. Eén keer was er chique vrouw die haar man had neergestoken en toen dacht ik echt: “wauw, dat kon mijn mama zijn”. Dat is heel confronterend.’ Ook buiten de rechtszaal denkt Shauni over criminaliteit na, het lijkt permanent in haar gedachten vast te zitten. ‘Als je op straat rondloopt, komen er zoveel mensen met geheimen voorbij. Ik geloof dat je dagelijks mensen met een strafblad tegenkomt, misschien soms zelfs voor heel erg zware feiten. Ook bij het daten denk ik hier over na. Ik spreek altijd op openbare plaatsen af en vraag mijn date steeds of hij een strafblad heeft.’

‘Ik geloof dat iedereen in staat is om iemand te vermoorden.’

Achtervolgingen

Natuurlijk zijn er zaken die Shauni mee met zich naar huis neemt. Ze krijgt immers heel zware feiten te horen. ‘Bij een bepaald proces was er een man die binnendrong in het huis waar zijn ex-vrouw en kind woonden. Hij wou zijn ex vermoorden met een pijl en boog en hij had ook een mes bij zich. Er was alleen niemand thuis, dus hij wachtte haar op. Uiteindelijk hoorde hij de voordeur opengaan, maar het was zijn ex-schoonmoeder met het zoontje die binnenkwamen. Zij was aan het babysitten. Hij heeft die vrouw de keel overgesneden voor de ogen van het kind. Ze heeft het wel overleefd, maar die dader loopt gewoon de rechtszaal uit. Hij is vrij onder voorwaarden. De man had zich gedragen in voorhechtenis en mocht gewoon rondlopen tot aan zijn proces. Mijn fotograaf en ik zijn hem achtervolgd om hem op straat te fotograferen. Dat was wel spannend. Zijn advocaat had zijn toga over de mans hoofd getrokken en de auto tot voor de deur gereden, maar we konden toch een foto maken!’

Shauni houdt van haar job. Als freelancer heeft ze zeer comfortabele uren en in de rechtszaal kan ze zelf kiezen welke zaken ze naar het publiek wilt brengen. Bovendien schrijft ze over wat haar altijd geïnteresseerd heeft. ‘Als je in true crime geïnteresseerd bent is mijn job echt wel perfect, je kan niet dichter bij de feiten komen dan dit.’

Elke maandag, woensdag en vrijdag vind je op onze website een artikel dat deel uitmaakt van een mysteriereeks.

Murder Monday: True crime laat niemand onbewogen. Ook onze redacteurs niet. Op Murder Monday nemen we moorden onder de loep, zowel opgelost als onopgelost.

Tekst en foto’s: ©Gitte Scheers