15/12/2019

‘We zijn niet gestopt met spelen omdat we ouder zijn geworden. We zijn ouder geworden omdat we gestopt zijn met spelen.’

Vanessa De Geest (34), conservator bij het speelgoedmuseum in Mechelen weet heel veel over speelgoed en dus ook de evolutie hiervan. We ontmoeten haar in een stoffig museum om over nostalgie te praten. 

Vanessa vertelt meer over de evolutie van het speelgoed. ‘Ik kijk steeds naar het speelgoed van het jaar. Hier zien we dat de trends van 10 jaar geleden vandaag nog steeds héél hip zijn. Trends worden altijd voortgezet. De manier van spelen is eigenlijk helemaal niet veranderd. Spelletjes die we vandaag kennen, werden door de Grieken en Romeinen gespeeld. Er zullen altijd blijvers zijn en kinderen gaan altijd hun eigen spel uitvinden. Dit fenomeen is iets universeels.’

Inburgering van computers

‘De grootste kentering is er vooral gekomen vanaf de jaren 90 wanneer de computers ingeburgerd werden. ‘Social media heeft een enorme impact op zoveel zaken, maar ook op het speelgoed. Kinderen zitten al van jongs af aan te scrollen op Instagram of Facebook. Zij krijgen dus tal van verschillende advertenties te zien over het nieuwste speelgoed. ‘Speelgoed krijgt steeds meer en meer te maken met de technologische veranderingen. Speelgoedfabrikanten proberen op trends in te spelen, maar komen hier soms ook van terug. Matell heeft vanaf het jaar 2000 heel wat digitale poppen op de markt gebracht. Ze testen deze poppen eerst uit, maar keren vaak terug naar de basis.’

Speelgoed zal altijd blijven evolueren, maar dat valt uiteraard niet te voorspellen. ‘Speelgoed is altijd een perfecte weerspiegeling van de tijdsgeest en van de maatschappij en cultuur waarin het ontstaat.’

Poppen, van vroeger tot nu

Poppen zijn meer dan gewoon speelgoed, ze zijn een perfecte spiegel van onze maatschappij. Ze vertellen iets over mode, wonen, hygiëne, de kloof tussen arm en rijk, zelfs over emancipatie van de vrouw.

Barbie is dit jaar 60 geworden, maar waarom willen kinderen vandaag de dag hier nog altijd mee spelen? ‘Er zijn altijd speelgoedklassiekers. Dit speelgoed zit zodanig goed in elkaar dat het leuk blijft om ermee te spelen, maar anderzijds zijn er meer trendgevoelige onderwerpen dat echt een rage zijn. Ouders willen graag het speelgoed waar zij mee speelden, leren kennen aan hun kinderen. Dit is puur het nostalgische gevoel dat terugkomt.’

De klimaatbetogingen zijn misschien wat to much, maar er is inderdaad een overtollig plasticgebruik. Al het speelgoed bestaat hieruit, en mag wel verminderen. ‘Vanaf de jaren 50 was er een gigantische opmars van plastic speelgoed. We zien vandaag dat het houten speelgoed in de lift zit. Het is moeilijk om in de toekomst te kijken, maar ik ben ervan overtuigd dat speelgoedfabrikanten meer gerecycleerde vormen gaan gebruiken. Tweedehands speelgoed is een heel mooi alternatief.’

Genderstereotiep denken

Genderneutraliteit is een hot topic geworden de laatste jaren. ‘Het is heel positief dat er hier veel rond gedaan wordt, maar het mag nog veel meer zijn. Er gebeuren af en toe een paar onderzoeken. Hierbij laten ze mensen speelgoed uitkiezen voor hun zogezegde kind. Vooraf wordt er bepaald of het een meisje is of een jongen. Uit deze onderzoeken zijn frappante resultaten gekomen. De mensen denken vaak genderstereotiep, onze speelgoedwinkels zijn ingedeeld in een roze en een blauwe sectie. Maar het is volkomen in orde dat een jongen graag met een pop zou willen spelen, dit zou een bewuste of onbewuste keuze moeten zijn om aan kinderen mee te geven.’

Poppen, koken, huishouden zijn een weerspiegeling van de alledaagse bezigheden van de vrouwen. We zien het speelgoed mee evolueren met de emancipatie. De vooroordelen van huisvrouw en moeder worden geleidelijk doorbroken.

Vanessa is een nostalgisch persoon. ‘Ik heb als kind met heel veel speelgoed gespeeld, vaak uiteenlopende dingen: ik hield ervan om kampen te bouwen, buiten te spelen, maar ik speelde ook met Barbie.’

Samson & Gert

Samson & Gert zijn 3 decennia lang gigantisch populair geweest. Ze roepen vandaag nog steeds een nostalgisch gevoel op, helaas gooien ze de handdoek in de ring. Maar vanaf 20 februari kan je genieten van een unieke expo dat helemaal in het thema van Samson & Gert is in het speelgoedmuseum.

Ben jij een fervente fan van Samson en Gert en is verzamelen van hun speelgoed één van jouw specialiteiten? Dan ben jij dé ideale persoon.

Vind je het jammer dat jouw collectie enkel zichtbaar is in jouw slaapkamer? Dan kan je jouw collectie uitlenen aan het speelgoedmuseum. Stuur voor 15 januari een mailtje naar  educatieve.dienst@speelgoedmuseum.be.

Tekst en foto: © Femke De Bley