400.000 bezoekers. Dit cijfer behaalde de nieuwste F.C. De Kampioenen-film Viva Boma! vorige week. Vanwaar komt dit succes en waarom scoren andere Vlaamse films zoals Torpedo veel lager dan verwacht? Stien De Rudder studeerde Film- en Televisiestudies aan de Universiteit van Gent. Ze onderzocht voor haar masterscriptie de Vlaamse sequels en kan dus meer duiding geven wat Viva Boma! nu precies zo speciaal en populair maakt. 

Unieke case
F.C. De Kampioenen is een unieke case in ons Vlaams filmlandschap. ‘We mogen niet vergeten dat dit films zijn gebaseerd op een televisieserie die sterk ingebed is in de Vlaamse cultuur’, zegt De Rudder. ‘Iedereen heeft wel al eens een aflevering gezien of alleszins over de serie gehoord.’ De nieuwste film trekt dan ook een breed publiek aan. ‘Kinderen gaan ernaar kijken omdat het leuk en relatief ‘nieuw’ is voor hen. Zij nemen familieleden mee die op hun beurt meegaan voor de nostalgie. De troef van dit product is dat het zowel de jonge als oudere generatie aanspreekt.’

https://www.instagram.com/p/B6i3-JNld1c/

Dalend bioscoopbezoek
400.000 bezoekers zijn ondertussen al naar Viva Boma!, de nieuwste film van regisseur Jan Verheyen, gaan kijken. Dit cijfer is groter dan het aantal bezoekers samen van alle andere Vlaamse films die spelen op dit moment. ‘Er zijn waarschijnlijk verschillende redenen om dit te verklaren. Een van de meest voor de hand liggende reden lijkt mij het algemeen dalende bioscoopbezoek’, aldus De Rudder. Tegenwoordig heeft de kijker een groot keuzeaanbod als het op film aankomt en cinema is een duur en minder aantrekkelijk medium geworden. ‘Het is goedkoper en gemakkelijker om een abonnement op Netflix te nemen. Eén maand kijken kost evenveel dan één toegangsticketje in de cinema.’ Wanneer je dan toch naar de bioscoop gaat, grijp je al snel naar iets dat je kent. ‘De bezoekers weten dan zeker dat wat ze kijken goed is en het ticketje geen verloren geld is.’

Sequels
F.C. De Kampioenen-films zijn een voorbeeld van wat men sequels noemt. Dit is een film die volgt op een reeds bestaande, voorgaande film of serie. ‘Sequels zijn aantrekkelijk bij het publiek vanwege hun combinatie van vertrouwde én nieuwe elementen. Ze hebben de (moeilijke) opdracht om hun publiek niet te ontgoochelen, want je moet ze geven wat ze verwachten, maar tegelijkertijd mag het publiek niet het gevoel krijgen dat ze twee keer hetzelfde te zien krijgen.’ Bij F.C. De Kampioenen zijn de vertrouwde elementen voornamelijk de personages, die over de jaren heen uitgewerkt zijn tot herkenbare figuren met hun eigen karakteristieken. Daarnaast zijn de opbouw van de verhaallijn en de soort humor ook een rode draad. De nieuwigheden in de films worden ingezet om een soort ‘extravaganza’ te creëren. ‘Zo zien we bijvoorbeeld plots een grote ontploffing en nieuwe locaties. Trekken ze naar het buitenland en worden ze geconfronteerd met andere groepen, terwijl ze in de televisieserie voornamelijk in hun vertrouwde omgeving worden getoond. Deze aanpassingen maken het interessant voor de kijker.’ Voor velen is de drempel om voor een volledig nieuwe Vlaamse film zoals Torpedo te kiezen, te hoog. 

‘The law of diminishing returns’
Slecht in uitzonderlijke gevallen doet een vervolgfilm beter dan de eerste. Veel films lijden onder ‘The law of diminishing returns’. ‘Er zijn veel mensen die na het bekijken van een voorgaande film geen behoefte meer hebben om te gaan kijken naar de opvolger. Slechts in uitzonderlijke gevallen zal een vervolgfilm het beter doen dan zijn voorganger(s).’ De Rudder weet dus niet of Viva Boma! de 765.000 bioscoopgangers van de eerste film zal overtreffen.

https://www.instagram.com/p/B6KlXjrjzCb/

Niels Destadsbader
De aanwezigheid van een populair en bekend figuur zoals Niels Destadsbader kan ook een verklaring zijn voor het succes van deze films bij jongeren. ‘Maar het blijft een onvoorspelbare sector, vooral bij de Vlaamse film’, zegt De Rudder. In Hollywood wordt film meer als een business gezien. Het moet geld opbrengen waardoor er vooral films gemaakt worden die veel mensen naar de zalen lokken. ‘Vlaanderen is niet geschikt voor zo’n businessmodel, onze afzetmarkt en onze productiemogelijkheden zijn niet breed genoeg.’

Streamingdiensten
Alles moet sneller gaan door de opkomende populariteit van televisie en streamingdiensten. Film verliest zijn imago en steeds meer makers verschuiven richting televisie. ‘Daar is meer zekerheid om eventueel ook op de internationale markt te gaan meespelen’, aldus De Rudder. Een film produceren duurt van begin tot eind gemiddeld vier jaar in België. ‘Dit kan ook verklaren waarom films als F.C. De Kampioenen en De Buurtpolitie zo populair zijn in de cinema. Ze volgen elkaar snel op en de connectie met het publiek wordt beter behouden.’ De productie van zo’n films verloopt sneller omdat decors, kostuums en acteurs in de meeste gevallen al aanwezig zijn en op die manier worden de kosten gereduceerd.

‘Loft’
De Rudder denkt niet dat Viva Boma! de kijkcijfers van Loft zal overtreffen. De film van Erik Van Looy haalde destijds, in 2008, bijna 1,2 miljoen bezoekers. ‘Dit is nooit meer geëvenaard en dat zal ook niet snel gebeuren. Tenzij er een mentaliteitsverandering plaatsvindt en de toegang tot de bioscoop een pak goedkoper wordt’, zegt De Rudder. Loft was een blockbuster en trok enorm veel aandacht. De Hollywoodsfeer die rond de film hing, heeft daar allicht iets mee te maken. ‘Dit is absoluut niet het geval bij F.C. De Kampioenen. Eigenlijk is het gewoon een nieuwe, extra lange aflevering van de televisieserie, maar dan op groot scherm.’

Tekst: Ina De Vos
Foto: © Eén – Claudia Baumlin