21/06/2020

Nanou (13) over ASMR: ‘Door video’s te maken kan ik mensen helpen slapen, dat is echt leuk’

Dertien jaar oud en al bijna 200 000 abonnees op haar YouTubekanaal. Dat heeft de West-Vlaamse Nanou Philips voor elkaar gekregen met ASMR-video’s. Nanou maakt ASMR-video’s om mensen tot rust te laten komen. Wat is ASMR precies? Wat doet ASMR met je lichaam? Hoe kan je er een carrière mee maken en hoe zit het wetenschappelijk in elkaar? 

ASMR is een afkorting voor Autonomous Sensory Meridian Response, legt musicoloog Vincent Meelberg ons uit: ‘Interessant genoeg is in de naam ASMR het aspect van geluid niet expliciet opgenomen. Maar als je aan ASMR denkt, dan denk je meestal wel aan fenomenen die met geluid te maken hebben. Het slaat vooral op het fenomeen dat bepaalde geluiden, vooral de manier waarop er met bepaalde geluiden wordt gespeeld en hoe die worden opgenomen, een directe reactie hebben op degene die ernaar luistert. Al is niet iedereen daar gevoelig voor.’

Wie ASMR-video’s kijkt, kan dus tintelingen ervaren aan de onderkant van het achterhoofd. Die kunnen doorlopen tot helemaal aan de onderrug. Een meer gebruikte term hiervoor is het Engelse ‘tingles’. Het doel? Je kalmeren. Je in slaap laten vallen. Je concentratie verhogen. ASMR wordt voor enorm veel verschillende doelen gebruikt. Slaaptherapie focust zich bijvoorbeeld ook op geluiden maken om te kunnen slapen.

De oorsprong van de video’s is moeilijk te vinden. De eerste posts op YouTube dateren van de periode 2008-2009. Personen die ASMR maken, worden ook wel eens ‘ASMRtists’ genoemd. De meeste mensen ervaren wel eens tintelingen. Als iemand je een boek voorleest, door je haar streelt, je huid aanraakt, … Dat kunnen allemaal prikkelingen zijn. Wanneer je door een prikkeling tintelingen krijgt, is dat een ‘trigger’. Die veroorzaken de euforische ervaring die ASMR je kan geven.

Video’s die gepost worden met de tag ‘ASMR’ hebben allerlei vormen en kleuren. Er bestaan honderden, al dat niet duizenden soorten triggers. Zoek maar eens ASMR op in Google. Je vindt mensen die tikken of krabben op verschillende objecten, mensen die eten (niet enorm geliefd bij iedereen), rollenspellen enz. Maar hoe komt het nu dat sommigen ASMR heel rustgevend vinden en anderen dan weer helemaal niet?

 

‘Nanou ASMR’

Wat eerst een verborgen kanaal was, werd het grootste van haar soort in België. Nanou Philips (13) postte één jaar geleden haar allereerste ASMR-video. Het duurde niet lang of haar video’s werden een groot succes. Er zijn ook mensen die de video’s niet kunnen appreciëren en waarvoor ASMR niet werkt. Daarvoor kunnen ze dan andere video’s raadplegen: ‘Ik verwijs hen door naar andere video’s. Als ik bijvoorbeeld een keer eetgeluiden maakte, zei ik ook tegen mijn kijkers dat dat aan bod ging komen. Wie geen fan is, kan dan iets anders bekijken. Er is veel keuze’, vertelt Nanou.

Bekijk hieronder het interview met Nanou over haar carrière en het omgaan met ASMR als artiest.

 

Wat doet ASMR met je lichaam?

Sommige mensen die ASMR beluisteren, voelen tintelingen in hun lichaam. Musicoloog Vincent Meelberg, die ook sounddesigner, bassist en docent aan de Radboud Universiteit is, verklaart waar die tintelingen precies vandaan komen. ‘Die tintelingen zijn op een bepaalde manier te vergelijken met de reactie die sommige mensen hebben wanneer er bijvoorbeeld nagels over een krijtbord gaan. Dat geluid geeft letterlijk een kippenvelgevoel in de rug. ASMR werkt eigenlijk op een gelijkaardige wijze en dan gaat het niet over de frequenties of de fysieke kwaliteiten van het geluid zelf. Want als je het frequentiespectrum bekijkt en je ziet hoe het geluid in elkaar zit, dan zijn er niet direct aanwijzingen te vinden voor een verklaring waarom je kippenvel door een geluid krijgt. Maar het is een soort combinatie van dat geluid en wetende dat iemand met nagels over een krijtbord zit. Je hebt bijna het gevoel dat je zelf die beweging maakt. En bij ASMR is het iets soortgelijks, de nabijheid die je voelt van een andere persoon of een object of wat er dan ook wordt gebruikt om dat ASMR-geluid te produceren. Dat zorgt bijna letterlijk voor een sensatie van aanrakingen, aanrakingen die heel erg die kippenvelachtige reactie teweegbrengen.’

Niet iedereen ervaart deze tintelingen of kippenvel op dezelfde manier. Dat hangt af van de gevoeligheid van de luisteraar en de subjectieve voorkeuren. Ook de persoonlijke geschiedenis van de luisteraar bepaalt welke geluiden voor tintelingen zorgen en welke niet. Als je gevoelig bent voor ASMR, dan gaat het luisteren bijna altijd samen met bepaalde lichamelijke reacties zoals kippenvel, rillingen of trillingen.

Bepaalde geluiden kunnen dus voor verschillende lichamelijke reacties zorgen, maar het volume van deze geluiden heeft geen invloed.

 

Breinorgasme

De laatste jaren wordt ASMR steeds populairder. Eén van de oorzaken is dat onze maatschappij steeds virtueler wordt. Meer zaken gebeuren via een scherm en dat is in tijden van corona alleen maar duidelijker geworden. Mensen konden elkaar niet meer zien en al zeker niet aanraken door het virus. ASMR is in die zin een mogelijke vervanging voor die behoefte aan aanraking en nabijheid.

Meer zelfs, het luisteren naar ASMR wordt vaak vergeleken met een breinorgasme. Sommige video’s op YouTube zijn onbewust erotisch getint, maar andere video’s zijn het zelfs heel bewust, benadrukt Vincent Meelberg. ‘Vooral in vroegere ASMR-video’s zie je dat fenomeen. De manier waarop vrouwelijke YouTubers zich presenteren, qua kleding en rode lippenstift, maakt dit duidelijk. Dat impliceert seksuele connotaties en ik denk dat dat ook heel bewust gedaan is. Alweer in combinatie met het idee van nabijheid en streling, wat natuurlijk in zekere zin ook erotiserend kan werken. Maar tegelijkertijd is breinorgasme een foute term omdat bij ASMR niet naar een bepaald hoogtepunt wordt toegewerkt. Het is een heel gelijkmatig, bijna meditatief-achtige situatie die wordt geschapen. Hoewel die erotische connotaties in veel oudere ASMR-video’s voorkomen, zie ik nu die trend een beetje weggaan.’

 

Toekomst ASMR

Er is nog niet veel onderzoek gedaan naar ASMR. In juni 2018 deed de Sheffield University een studie naar psychologische veranderingen die de geluiden al dan niet veroorzaken bij degene die ernaar luistert. Het antwoord was positief. Er is inderdaad een lichamelijke reactie te zien die zich vertaalt in emoties. Maar die reactie kan van persoon tot persoon verschillen. Uit het onderzoek werd dus niet duidelijk welk soort geluiden een bepaalde uitwerking heeft.

Wat wel uit het onderzoek is gekomen, is dat ASMR een heel rustgevend effect heeft. Veel mensen luisteren er dan ook naar voor het slapen. Waarom helpt ASMR om in slaap te vallen?

‘Hoewel ik zelf niet erg warm of koud word van die ASMR-geluiden’, zegt Vincent Meelberg, ‘vind ik het wel heel interessant om te zien dat geluid eigenlijk in deze tijd, waarin alle media beschikbaar zijn voor bijna iedereen, dat geluid een soort herwaardering beleeft. Je ziet ook dat bepaalde vormen van ASMR al gebruikt worden in de nieuwste videogames. ASMR is een hele interessante case study om verder te onderzoeken.’

Tekst en video: © Amber Vanneck en Thomas Vangrunderbeek