De opmars van vegetariërs en veganisten is opmerkelijk. Vier op tien Belgen eten minstens drie keer per week vegetarisch, een stijging van twaalf procent tegenover het jaar 2016. Dat blijkt uit een onderzoek van Ethisch Vegetarisch Alternatief (EVA). ‘Ik merk dat mensen onbewerkte voedingsmiddelen meer gaan appreciëren wanneer ze minder dierlijke producten eten’, zegt diëtiste Celine Vereeck.

Studente Burgerlijk Ingenieur en Architectuur aan UGent Fay De Maesschalck (19) eet sinds haar twaalfde vegetarisch. ‘Ik besloot het een week te proberen na het eten van ganzenleverpaté, wat bekend staat als heel dieronvriendelijk. Sindsdien heb ik nooit nog vlees gegeten, we zijn nu zeven jaar verder.’ Twee jaar geleden besloot Fay volledig veganistisch te worden. Geen vlees en vis, maar ook geen andere voedingsmiddelen afkomstig van dieren zoals melk en eieren. ‘Ik zou nooit eieren uit de supermarkt kopen, ook al staat er vrije uitloop op. Eén vierkante meter is ook al vrije uitloop, die kippen hebben dus eigenlijk geen leven. Ook melk wordt heel hard bewerkt. Koeien moeten continu zwanger worden, en de kalfjes worden nadien geslacht. Ik ben dus echt vegan met een reden.’

‘Veel mensen denken dat veganistisch gezonder is, maar dat is niet zo. Dat is zo gezond als je zelf wilt’

‘Sinds ik veganistisch eet, voel ik mij alleen maar beter’, laat Fay weten. Ik probeerde nieuwe recepten uit en zo leerde ik koken. Ik moet er wel op letten dat ik genoeg proteïnen binnenkrijg, omdat dat vooral in vlees zit. Ik ben erachter gekomen wat best is voor mij en mijn lichaam. De dokter raadde mij aan om vitamine B12 bij te nemen, dat heb ik het eerste half jaar ook gedaan. Nu neem ik al een jaar en een half geen vitamine B12 en ik heb daar helemaal geen last van.’ Ook op kot kookt Fay zelf. ‘Gezonde voeding is helemaal niet zo duur. Ik heb een wekelijks budget van 20 euro en dat is al veel voor vijf dagen. Veel mensen denken dat veganistisch gezonder is, maar dat is niet zo. Dat is zo gezond als je zelf wilt.’

Plantaardig = gezond? 

‘Ik pas heel hard op met het woord gezond’, zegt diëtiste Celine Vereeck. ‘Gezondheid is veel meer dan alleen je gewicht en wat je eet. Kan het invloed hebben op je gezondheid? Zeker en vast. Maar er is wel een duidelijk onderscheid tussen de twee. Iemand die dagelijks kip, volkoren rijst en groenten eet is gezonder dan een veganist die vaak vegan hamburgers met frietjes eet . Plantaardig wil dus niet meteen zeggen dat het gezonder is. Maar ik merk wel dat wanneer mensen stappen nemen naar meer plantaardig eten, hun kennis en beeld breder wordt. Op deze manier maken ze andere keuzes die vaak voedzamer zijn.’

Beter voor mens, dier en planeet

Niet enkel de dieren, ook onze planeet lijdt onder het produceren van vlees. ‘Geen vlees eten is absoluut beter voor het milieu’, zegt Vereeck. ‘Koeien stoten heel veel vervuilende gassen uit en voor het bewerkingsproces van vlees worden er grote hoeveelheden water verbruikt. Hoe groter het dier, hoe meer water verbruikt wordt. Het zou dus zeker en vast een meerwaarde zijn voor onze planeet.’ Om één hamburger te maken, heb je ongeveer 2350 liter water nodig, in tegenstelling tot 158 liter voor een sojaburger, de plantaardige variant. 

‘In de Westerse wereld komen er veel hart- en vaatziektes voor. Dat komt omdat wij vaak vet vlees eten. Vetten afkomstig van dieren zijn slechte, verzadigde vetten die effectief een impact hebben op ons hart, cholesterol en bloedwaarden’, legt Vereeck uit. Er is dus absoluut een verband. Plantaardige vetten zoals olijfolie, avocado en noten gaan net de kans op hart- en vaatziekten verlagen. Het wil natuurlijk niet zeggen dat wanneer je twee keer per week vlees eet, je ineens hart- en vaatziekten zal krijgen. Alles hangt af van je levensstijl. Je kan bijvoorbeeld plantaardig zijn, maar wel dagelijks roken, dat heeft ook een negatieve impact op je lichaam.’ 

‘Plantaardige voeding zoals linzen, kikkererwten, noten, groenten en fruit bevatten veel vezels. Er wordt 25 tot 30 gram per dag aangeraden, de gemiddelde Belg zit maar aan vijftien gram. Als je plantaardig eet, ga je dus meer vezels binnenkrijgen en dat zorgt voor een goede darmtransit, een verzadigd gevoel en goede gezondheid in het algemeen. Je krijgt ook meer vitaminen en mineralen binnen, net omdat je gevarieerder gaat eten’, legt Vereeck uit.  

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door LUST 💥 || CELINE VEREECK (@lust.celinevereeck)

Waarom eten we dan nog vlees? 

‘Vlees bevat ook stoffen die goed zijn voor ons lichaam: eiwitten, ijzer en vitamine B12. Die heeft een mens ook nodig. Er is een groot verschil tussen eiwitten die in plantaardige bronnen zitten en die in vlees en vis. Eiwitten uit vlees worden makkelijker opgenomen door ons lichaam. Die uit plantaardige voedingsmiddelen, behalve sojaproducten, neemt ons lichaam moeilijker op. Het is heel belangrijk dat wanneer je overschakelt naar een vegetarische of veganistische levensstijl, je genoeg kennis hebt om vlees en vis volwaardig te vervangen.’

‘Er is ons altijd geleerd dat een koe boe roept en op een boerderij staat, maar nooit dat ze ook op ons bord ligt’

‘Onze generatie is niet grootgebracht met plantaardige voeding, wij zijn heel Vlaams opgevoed’, zegt Vereeck. ‘Het typische Vlaamse bord bestaat uit vlees, groenten en aardappelen. Wat mij opvalt wanneer mensen de stap zetten om vaker plantaardig te eten, er veel meer variatie in hun maaltijden komt. Een hele nieuwe wereld gaat open die ze kunnen toevoegen aan hun standaard eetwereld, waardoor die nog breder wordt. Op deze manier leer je veel meer producten en voedingsmiddelen kennen.’

‘We zijn opgevoed met dierenleed te negeren. Er is ons altijd geleerd dat een koe boe roept en op een boerderij staat, maar nooit dat ze ook op ons bord ligt. Mensen die nu aan kinderen beginnen, hechten meer belang aan plantaardige voeding en voeden hun kinderen ook zo op. Dat is de grote shift die aan het gebeuren is. Als ik met jonge mensen werk, zijn de vragen naar plantaardige producten veel groter. In tegenstelling tot 50 of 60-jarigen, die kijken met grote ogen als ik voorstel om meer plantaardige voeding in hun weekmenu te verwerken. Het is een heel grote generatiekloof.’

‘Iedereen zou hier meer over moeten weten. Je kan mensen zoveel informeren als je wil, maar als ze daar niet naar willen luisteren, gaat er niks veranderen. Iedereen weet bijvoorbeeld dat groenten en fruit gezond zijn, maar toch eten de Belgen ze nog steeds te weinig. Hoe komt dat? Dat ligt niet aan de kennis die ze niet hebben, maar aan gewoontes en eetgedrag’, aldus Vereeck. 

Weet wat je eet. Drie tips van diëtiste Celine Vereeck: 

• Charcuterie
  ‘Er gebeuren verschillende stappen tussen het begin- en eindproduct waardoor beleg eigenlijk ook een heel bewerkt product is. Meerdere ingrediënten worden samengevoegd tot één kant-en-klaar eindproduct. Mensen denken dat ultra processed food alleen maar gaat over producten zoals kipnuggets, koekjes of snoep. Maar beleg hoort daar ook bij.

• Groentechips
  ‘Groentechips klinken gezonder dan gewone chips, maar zijn meestal op dezelfde manier bereid als aardappelchips. Groentechips zijn op de markt gekomen en iedereen is daar opgesprongen. Wist je dat aardappelen ook gewoon groenten zijn?’

• Vleesvervangers
  ‘Sommige zijn goed samengesteld en kunnen dus vlees en vis volwaardig vervangen, andere niet. Je kan het vergelijken met kip. Een stukje kipfilet is perfect van samenstelling, een kippennugget niet. Als je deze producten vaak gebruikt, raadpleeg je best iemand met de juiste kennis om jouw volwaardige plantaardige voeding op punt te stellen.’

Tekst: Helena Van Lierop, afbeelding: © Christine Smeyers