WEISSENSEE – Theater im Delphi in Berlijn diende ooit als stillefilmbioscoop, daarna als opslagplaats voor het Duitse leger en is nu een theater. ‘Ik kan de geschiedenis niet vermijden, gewoon omdat het zo’n persona heeft’, benadrukt directeur Nikolaus Schneider. Ook op het Joodse kerkhof, in het zuiden van dezelfde wijk Weissensee, heeft de geschiedenis haar sporen nagelaten.

In 1929 opende de stille filmbioscoop in het noorden van Berlijn haar deuren. En het was meteen een competitie tussen Hollywood en Weissensee. Om tegen Hollywood te kunnen concurreren besloot het Theater im Delphi om vanaf 1930 geen stille films meer te draaien. Dat zorgde er samen met de economische crisis voor dat binnen de week alle orkesten werkloos waren.

De filmbioscoop sloot en werd een opslagplaats voor het Duitse leger. Het bewaarde er groenten en het was ook een plaats waar Duitsers de was konden doen en postzegels konden ruilen. De opslagplaats raakte in verval tot Nikolaus Schneider het gebouw kocht en een herbestemming gaf. In onderstaande video legt hij uit wat hij met het gebouw heeft gedaan.

Der Jüdische Friedhof in Weissensee

Wie in Weissensee de Herbert-Baum-Straße uitwandelt, botst aan het einde van de straat op een enorm hek met een grote toegangspoort. Achter deze poort ligt het Joodse kerkhof. Met zijn wirwar aan graven bestrijkt het kerkhof in totaal 42 hectaren grond. Dit is vergelijkbaar met de grootte van bijna 80 voetbalvelden en daarmee is het kerkhof het tweede grootste van Europa.

Herdenkingsstenen en graven

Wanneer je de grote toegangspoort binnenwandelt, zie je het holocaustmonument in de vorm van een herdenkingssteen. Andere herdenkingsstenen omringen deze centrale steen en dragen elk de naam van een concentratiekamp.

De graven lopen kriskras door elkaar en liggen midden tussen vergroeide planten en bomen. Het kerkhof kreeg in zijn eerste jaren een geometrische vorm met een padensysteem en indelingen in vierkanten en driehoeken. Intussen is de ruwheid van de geschiedenis zichtbaar in de wirwar van bomen en graven.

Een begraafplaats met een geschiedenis

De begraafplaats opende al in 1880 en is een gedenkteken voor de geschiedenis van Berlijn. Toch erkende het Oost-Duitse parlement de plaats pas eind jaren ’70 als een cultureel en historisch monument.

Tijdens het Interbellum deed deze plaats ook dienst als een tuincentrum voor Joodse jongeren en tijdens de Tweede Wereldoorlog als schuilplek. Toch bleef de begraafplaats als een van de weinigen nagenoeg ongeschonden.

Nu is het kerkhof nog altijd in al zijn glorie te bezoeken, nadat in 1985 het idee er een snelweg overheen te bouwen luidkeels werd afgeketst. Wie het kerkhof als man bezoekt, is wel verplicht een hoofddeksel te dragen.

Hotspots in de wijk Weissensee in Berlijn

De rustige woonwijk Weissensee ligt rond een groot meer, Weissen See. De wijk is dan ook vernoemd naar dit meer. De hotspots in Weissensee ontdek je in deze Storymap.

Reportage, camera, geluid: Jasmien Geivers & Amber Vanneck, foto’s: © Jasmien Geivers & Amber Vanneck, StorymapJS: Jasmien Geivers & Amber Vanneck