Een volksschrijver, een meesterpsycholoog, een icoon in de Russische literatuur. Voor velen staat Fjodor Dostojevski bekend als de auteur van het wereldberoemde Misdaad en Straf, voor anderen is hij niet meer dan een bekende naam. Voor zijn tweehonderdste geboortedag zochten we uit wat de Russische auteur ook vandaag zo iconisch maakt.

Een volksschrijver van adel

Dostojevski werd geboren op 11 november 1821 in Moskou in een adellijk gezin waar vooral Frans gesproken werd. Nadat hij enkele werken van de Franse auteur Honoré de Balzac naar het Russisch had vertaald, sloot hij zich aan bij de progressieve leesgroep van de revolutionair Petrachevski, die door de oproerpolitie werd opgerold. Verschillende leden werden geëxecuteerd, Dostojevski werd voor vier jaar verbannen naar een Siberisch werkkamp. Daar kreeg hij de Bijbel als leesvoer, wat zijn werk meer conservatief en christelijk inspireerde. Ondanks zijn adellijke afkomst schreef Dostojevski vooral over arme mensen, wat hem zijn status als volksschrijver verleende.

Een meesterpsycholoog met een bizarre schrijfstijl

Dostojevski stond ook bekend om zijn unieke schrijfstijl en psychologische invalshoek. Die beschrijft Philippe Vanhoof, student Literair Vertalen aan de KU Leuven, in deze video.

Een aanrader voor studenten?

‘Dostojevski is niet gemakkelijk om te lezen, zijn stijl is heel wat anders dan wat je gewoon bent’, legt Philippe Vanhoof uit. ‘Maar het ideologische denkkader dat hij naar voren brengt is heel uniek en het maakt hem uiteindelijk ook wie hij is. Daarom zou ik toch aanraden om hem zeker een kans te geven.’ Hieronder vind je de aanraders van Philippe:

• Misdaad en Straf: Rechtsstudent Raskolnikov bevindt zich in extreme armoede, waardoor hij zijn studies moet stopzeggen. Nadat hij zijn laatste kostbare bezit heeft verkocht aan een woekeraarster, besluit hij haar te vermoorden. Maar hij was niet voorbereid op de psychologische gevolgen die zijn daden op hem zouden hebben. ‘Een meesterwerk’, aldus Philippe.
• De Dubbelganger: Op een avond komt Jakow Petrowitsj zijn dubbelganger tegen, die dezelfde naam en geboorteplaats heeft als hij. Alleen lijkt de dubbelganger alle capaciteiten te hebben die de protagonist ontbreken. De spanningen tussen de protagonist en de dubbelganger lopen steeds hoger op en Petrowitsj wordt uiteindelijk weggebracht naar een Siberisch hotel voor geesteszieken.

Mocht je toch nog twijfelen om Dostojevski’s werk te beginnen lezen, dan kan je vanaf woensdag 11 tot en met zaterdag 14 mei naar Arsenaal Lazarus’ opvoering van Misdaad en Straf gaan kijken. Meer info vind je hier.

Reportage: Laurien Thomas en Frauke Codenie, tekst: Laurien Thomas
Foto: Vasily Perov, publiek domein via Wikimedia Commons