Jongeren behalen steeds later hun rijbewijs. Dit merkt ook de Federale Overheidsdienst Mobiliteit op in haar cijfers. Sinds 2017 zakken de cijfers in het Mobiliteitsrapport en er lijkt geen toename te komen.

Volgens de statistieken van de FOD mobiliteit uit het Mobiliteitsrapport Vlaanderen uit 2019, daalde het aantal uitgereikte rijbewijzen tussen 2010 en 2018 met 18%. Het cijfer zakt voornamelijk door de jongeren, bij 18 jarigen gaan de cijfers drastisch omlaag. In 2020 waren de examencentra gesloten maar de cijfers komen niet meer op hetzelfde niveau als voor corona.

Volgens Stef Willems, woordvoerder VIAS Verkeersveiligheid, heeft het uitstellen van het rijbewijs verschillende redenen. Jongeren voelen de noodzaak vaak niet meer omdat ze hem vaak niet meteen nodig hebben. Ze hebben andere manieren om zichzelf te verplaatsen, zoals de fiets, step of het openbaar vervoer. Zo merk je in Brussel dat er een groot aanbod is van het openbaar vervoer. Hierdoor zijn er genoeg opties om op de bestemming te komen. Het is pas op latere leeftijd, wanneer jongeren de stad verlaten en langere verplaatsingen moeten maken dat een rijbewijs nuttig wordt.

‘Jongeren voelen de noodzaak niet meer omdat ze hem vaak niet meteen nodig hebben’ – Stef Willems, woordvoerder VIAS

Volgens Willems heeft het uitstellen van je rijbewijs een positief effect op het risico dat je in een ongeval terecht komt. Jongeren zijn namelijk oververtegenwoordigd in de ongevallenstatistieken. Je hebt als jongere een minder risicobesef. Als je op je 25 jaar een rijbewijs behaalt, ben je normaal gezien wat bedachtzamer in het verkeer. Natuurlijk brengt ervaring op de weg ook veel voordelen met zich mee. De verkeerssituaties en handelingen zijn aspecten die je altijd zal moeten leren.

Autorijden verliest populariteit

Het VIAS Instituut merkt ook op dat jongeren sowieso minder auto rijden. Het aantal afgelegde kilometers als bestuurder van een auto daalde van 55% in 2019 naar 45% in 2022. Autorijden brengt een hoop met zich mee, zoals files, ongevallen en de moeilijke rijexamens. Hierdoor wordt het halen van een rijbewijs eerder een verplichting, iets wat de coronapandemie nog eens versterkt zou hebben. Bovendien wegen de kosten van een auto zwaar door en zijn de prijzen van een rijbewijs gestegen, waardoor dit een zware last wordt.

Studenten herkennen het fenomeen

Jolien Van der Linden is 22 jaar. Sinds april 2022 heeft ze haar voorlopig rijbewijs om te oefenen met begeleiding, maar er zijn nog geen plannen om een rijexamen af te leggen. ’Voor mij was het nooit de bedoeling dat het zo lang zou duren voordat ik mijn rijbewijs heb. In het middelbaar zelf had ik niet echt de intenties om het te halen, want ik geraakte overal met het openbaar vervoer. Daarna had ik er helemaal geen tijd meer voor in de universiteit. Tijdens mijn sabbatjaar was het echt wel de bedoeling om mijn theoretisch rijbewijs te halen, maar het is er niet van gekomen. Deels omdat corona toen toesloeg, maar ook deels omdat ik niet genoeg motivatie had om eraan te beginnen. Nu op Thomas More Mechelen studeer, ben ik toch overtuigd om eraan te beginnen, omdat ik een grote afstand moet afleggen. Over het algemeen mis ik een rijbewijs niet echt, maar met de auto ben je wel echt een stuk sneller dan met het openbaar vervoer. Zeker als er problemen zijn met de trein vloek ik wel dat ik niet met de auto kan gaan.’

‘Ik snap zelf niet zo goed waarom je niet meteen je rijbewijs haalt als je 18 jaar wordt’ – Kato De Smedt

Kato De Smedt zou zich een leven zonder rijbewijs moeilijk kunnen inbeelden. Ze haalde haar rijbewijs een maand na haar 18de verjaardag. ‘Ik vind het heel handig om mijn rijbewijs al te hebben. Ik woon niet heel dichtbij mijn vrienden en winkels, dus is het gemakkelijk om er zelf heen te kunnen rijden. Mijn ouders brachten mij ook niet graag en fietsen mocht ik dan niet alleen. Mijn ouders zaten ook wel achter mij aan om direct mijn rijbewijs te halen. Als ik dat niet meteen had gedaan, moest ik alles zelf betalen. Sinds ik op kot zit rij ik wel minder omdat ik enkel in het weekend thuis ben. Ik merk wel dat vriendinnen van mij er nog niet aan begonnen zijn. Ik snap zelf niet zo goed waarom je het niet meteen doet als je 18 wordt, want daarna komt studeren er tussen. Als je vervolgens gaat werken is het zeker een groot pluspunt om een rijbewijs te hebben.’

Als 19-jarige heeft Bert Vermeesch net zijn voorlopig rijbewijs zonder begeleider aangevraagd. ‘Ik was altijd wat te lui om mijn rijbewijs te halen. Ik wilde ook niet als chauffeur worden gezien door mijn ouders. Ondertussen heb ik al wat rijlessen achter de rug, met mijn 20-uurs rijbewijs, maar het is nog steeds niet genoeg om een rijexamen af te leggen. Doordat ik enkel in het weekend thuis ben oefen ik niet genoeg. Dan doe ik liever andere dingen. Maar een rijbewijs missen doe ik niet echt, steeds meer van mijn vrienden krijgen er een, dus dan kan ik met hen meerijden.’

Tekst: Lotte van den Hout
Foto: © Lotte van den Hout
Infografiek: © Lotte van den Hout