Europa heeft maatregelen opgesteld om misbruik van Artificiële Intelligentie (AI) tegen te gaan, maar innovatie moet mogelijk blijven. Wat zijn de effecten van AI op creatieve beroepen zoals journalistiek? ‘Iedereen zal met AI moeten werken, ook journalisten’, zegt AI-expert Vincent Buyssens. 

De Europese Unie bereikte een akkoord over een nieuwe wetgeving rond artificiële intelligentie. De invoering van die wetgeving staat gepland voor 2026. De nieuwe wet deelt verschillende AI-toepassingen op in vier categorieën: weinig tot veel gevaar. Voor generatieve AI, zoals ChatGPT’, is er een aparte categorie die stelt dat het nadrukkelijk moet worden vermeld wanneer iets met AI tot stand kwam. Zo wil de EU vermijden dat generatieve taalmodellen illegale inhoud produceren, zegt het Europees Parlement op zijn site. 

Digitaal consultant en docent aan Thomas More Vincent Buyssens (34) is positief over de nieuwe wetgeving. ‘De Amerikanen lachen met die losers van Europa, omdat wij met deze wetgeving de technologische vooruitgang tegengaan. Maar bij ons hebben grote merken die met AI-tools werken liever een omgeving met een duidelijke wetgeving in plaats van een omgeving waarin je steeds aangeklaagd kan worden.’ De steun van grote Europese landen zoals Duitsland, Italië en Frankrijk geeft de wetgeving kracht. ‘Deze landen hebben strengere regels ingevoerd om hun economie te beschermen tegen ongecontroleerde technologische vooruitgang, en dat is een positieve stap.’ 

‘Iemand die deepfakeporno maakt, moet worden gestraft’ 

AI en journalistiek 

‘Ik denk dat het beroep van een journalist op zich niet veel zal veranderen’, merkt Buyssens op. ‘Journalisten gebruiken AI vooral om afbeeldingen te genereren en eindredactie op teksten. Daar gaat de wetgeving niet over. Ze focust zich vooral op het grotere plaatje. Iemand die deepfakeporno maakt, moet worden gestraft.’ Deepfake zijn beelden, geluiden en teksten die door kunstmatige intelligente software worden gecreëerd. Dit gebeurt zonder toestemming van de persoon in de video. ‘Op deze manier wordt ook nepnieuws gemaakt. Als je daar als journalist niet mee bezig bent, ben je veilig.’ 

‘Lezers gaan De Morgen niet kopen als alles door AI is geschreven’ 

Grote mediabedrijven zullen altijd blijven bestaan, ook al liggen die onder druk om winstgevend te zijn. ‘De tijdrovende taken zoals een sportverslag uittypen zullen verdwijnen. In de journalistiek is AI ook nuttig voor andere zaken. ‘Generatieve AI kan perfect interviews uitschrijven. Dit bespaart enorm veel tijd. Maar als je je artikels volledig laat uitschrijven door ChatGPT, dan kan je beter een andere job zoeken. Sommige bedrijven zullen bepaalde artikels laten automatiseren door AI, maar lezers willen duiding. Ze gaan De Morgen niet kopen als alles door AI is geschreven.’ 

‘Ik denk dat AI in theorie elke menselijke taak kan overnemen. Aan de andere kant is het zeer moeilijk om met AI consistente visuals te maken. Bezoekers willen echte mensen zien op een fototentoonstelling. Hetzelfde met trouw- en geboortefoto’s. Niemand zal het erg vinden om te betalen voor een fotograaf die er iets bijzonders van maakt.’ 

Buyssens pleit voor een nieuwe vorm van copyright waarin je alles kan combineren wat je wil. ‘Je vormt een nieuwe cultuur, daardoor ontstaan er nieuwe mooie creaties. Wanneer je exacte stijlen kopieert en die verkoopt, ben je in fout. Met andere woorden er moet een wet zijn voor het gebruik van AI, maar niet elk scenario moet uitgetekend worden.’ 

Tekst: Julie De Voght en Jolien Van der Linden
Foto bovenaan: foto door thisisengineering