
Voetganger negeert opnieuw slagbomen: ‘Uiteindelijk blijven mensen mensen’
Ondanks de duidelijke gevaren blijven mensen, zowel voetgangers als automobilisten, spoorwegovergangen oversteken wanneer de slagbomen al naar beneden zijn. Gedragspsycholoog Myri Hertoghs legt uit welke mentale processen hierbij een rol spelen en waarom dit gedrag zo moeilijk te veranderen is.
Op de vraag wat mensen drijft om de slagbomen te negeren, benadrukt Hertoghs dat routine en haast vaak aan de basis liggen van dit gedrag. ‘Mensen zijn in hun dagelijkse routine vaak gehaast en hebben de drang om op tijd te komen. Op zich is daar geen probleem mee, want dat zit in onze levensstijl. Het wordt pas een probleem als mensen hierdoor risicovolle beslissingen gaan nemen,’ zegt Hertoghs.
‘Het gaat vooral over het wachten, weinig geduld en de moeilijkheid van risico’s inschatten. Maar de uiteindelijke beslissing van een persoon ligt aan zijn karakter en dat heeft vaak te maken met voorafgaande ervaringen. Want als iemand overweegt om toch nog de sporen over te steken ondanks de gevaren, zal het niet de eerste keer zijn dat hij daarover nadenkt.’
‘De uiteindelijke beslissing van een persoon ligt aan zijn karakter.’
Impulsief gedrag
Hertoghs stelt dat veel van deze beslissingen impulsief worden genomen. ‘We spreken zeker van impulsief gedrag als het gaat over een spoorweg oversteken wanneer de slagbomen al gedaald zijn. De voetgangers die hiervoor kiezen, hebben op die tijd geen effectieve risico-analyse genomen. Over zo’n risicovolle beslissing wordt vaak niet langer nagedacht dan een seconde, wat maakt dat mensen nog steeds niet voldoende bewust zijn van dergelijke gevaren.’
Groepsdruk
Een ander belangrijk aspect dat Hertoghs naar voren brengt, is de rol van sociale beïnvloeding, vooral bij jongeren. ‘Een volwassene zal verstandiger omgaan met het oversteken van treinsporen. Ze zullen meer nadenken over de consequenties. Bij kinderen en tieners ligt dat anders. Wanneer ze met een groep samen zijn, ontstaat er sneller groepsdruk. Wanneer er iemand besluit om een spoorweg over te steken, moet de rest maar volgen. Want anders zijn ze niet ‘cool’ genoeg. Ze beïnvloeden elkaar dus sneller en denken minder na over de gevaren die zich voordoen bij een spoorweg.’
Waarschuwingssignalen
‘Aan de aanduidingen ligt het duidelijk niet. Volgens mij zijn de verkeerssignalen bij treinsporen opvallend genoeg om aan te geven dat men moet stoppen. Er kunnen altijd extra maatregelen genomen worden, maar het is aan de voetganger om naar de regels te luisteren,’ aldus Myri Hertoghs.
Beperkt aan bewustwordingcampagnes
Volgens Myri Hertoghs blijven bewustwordingcampagnes belangrijk om zulk gedrag te voorkomen. ‘Dit kan zowel meer op het nieuws komen, als via NMBS zelf of op sociale media. Maar uiteindelijk bereiken deze campagnes enkel de mensen die willen luisteren. En zolang mensen zich individueel blijven verplaatsen, kiezen ze er zelf voor om te wachten of door te rijden.’
volgens Hertoghs is het lastig om gedragsverandering af te dwingen. ‘Het wordt moeilijk om ineens het gedrag te veranderen. Want uiteindelijk, mensen blijven mensen. Er kunnen straffen worden uitgedeeld, zoals zware boetes. Dat is afschrikwekkend, maar ook daar hangen gevolgen aan vast. Het moet tijdig worden afgegeven en ook nog eens aan de juiste persoon.”
‘Mensen blijven mensen.’
Foto bovenaan: © Flickr
Tekst: Rosie Lambeir