We zijn ondertussen 162 dagen na de verkiezingen en nog steeds is er nog geen federale regering. Nu Vooruit besloten heeft terug aan de onderhandelingstafel te komen zitten, groeit het optimisme. Maar tegelijkertijd lijken de onderhandelingen van de komende dagen die van de laatste kans voor een Arizonacoalitie.

Dat het in België zo moeilijk is om een regering te vormen, ligt aan verschillende factoren. ‘Historisch gezien heeft Wallonië de laatste jaren altijd eerder links gestemd en Vlaanderen eerder rechts gestemd. Dat maakt het enorm moeilijk om bijvoorbeeld grondwetshervormingen te maken, waar een 2/3^de meerderheid voor nodig is. Ook regeringen vormen is dus moeilijk’, zegt Julien De Wit, doctoraatstudent in de geopolitiek. ‘Ook onze staatsstructuur is heel eigensoortig en maakt het erg moeilijk.’ Nu heeft zowel Vlaanderen als Wallonië vrij centrumrechts gestemd. Dat had het makkelijker moeten maken. Maar toen Bouchez in augustus al even de onderhandelingstafel verliet werd duidelijk dat het ook deze keer geen sinecure zou worden.

Vooruit momenteel struikelblok van dienst

Momenteel verlopen de onderhandelingen vooral moeilijk omdat Vooruit in de voorstellen van formateur Bart De Wever een eerlijkere bijdrage voor grote vermogens mist. Een moeilijk te verdedigen positie voor Conner Rousseau die als enige socialistische partij aan tafel zit. In augustus liep de formatie al eens vast door een soortgelijk probleem. Toen was het Georges-Louis Bouchez van MR die zich niet kon vinden in de meerwaardebelasting op de winst bij het verkopen van aandelen.

‘Maar je merkt dat er ook veel egospelletjes worden gespeeld. Rousseau wil zich natuurlijk niet te gemakkelijk gewonnen geven aan de rechtse partijen aan tafel.’  Maar toch zou het met deze coalitie moeten lukken volgens Julien De Wit. ‘Vooruit zal toch nog wat water bij de wijn moeten doen. Het is momenteel wel echt van moeten. Worst case scenario is nieuwe verkiezingen organiseren maar daar heeft natuurlijk niemand zin in.’

‘Je merkt dat er veel egospelletjes worden gespeeld’

Julien De Wit – Doctoraatstudent geopolitiek

Hoe doen andere landen het?

Het record van langste formatieperiode ooit staat nog steeds in België. Toen begon in 2010 de regering Di Rupo aan een onderhandelingsperiode van 541 dagen. Hoewel ons land die twijfelachtige titel mag dragen, is een regeringsvorming ook in andere landen geen eenvoudige opgave. In 2021 duurde de Nederlandse formatie 271 dagen. Toen was het vooral een vertrouwensbreuk tussen Premier Mark Rutte en Pieter Omtzigt die stokken in de wielen stak. Uiteindelijk werd het kabinet Rutte IV gevormd en kon de regering aan de slag met vier partijen die met 77 zetels een meerderheid vormden. Spanje had het in 2019 ook moeilijk door een sterke verdeeldheid van het politiek landschap. De coalitiebesprekingen die toen volgden na de verkiezingen duurden 9 maanden. Maar geen enkel democratisch land komt dus in de buurt van de cijfers die België voorlegt.

Tekst: Sebastien Van der Voordt

Foto: Paul Van Welden (CC BY 2.0)