18/12/2024

Onverwachte overwinning van extreemrechts in Roemenië: “De opkomst van het radicaal-rechtse denken is niets nieuw”

Nadat een extreemrechtse populist onverwacht de eerste ronde van de presidentsverkiezingen in Roemenië wint, lijkt het land naar een radicaal-rechts bewind te gaan. En ook in andere Europese landen worden extreemrechtse partijen steeds populairder. Maar wat verklaart deze nieuwe rechtse ontwikkeling in Europa? Volgens socioloog Emmanuel Iyamu zijn er altijd al extreemrechtse ideeën geweest. 

Tegen alle verwachtingen in won de onafhankelijke kandidaat Călin Georgescu de eerste ronde van de Roemeense presidentsverkiezingen met zo’n 22,9 procent van de stemmen. In de tweede ronde zal hij het opnemen tegen de centrumrechtse Elena Lasconi. De kandidaat van de populistisch-socialistische partij PSD haalde de tweede ronde niet, hoewel deze partij sinds de val van het communisme steeds de populairste was.

Een steeds rechtser Europa  

Roemenië is een van de vele Europese landen waar radicaal-rechtse partijen een opmars maken. In Hongarije is Viktor Orban al sinds 2010 premier van het land. Polen wordt sinds 2015 geregeerd door een conservatief-nationalistische regering. Vorig jaar won in Italië de radicaal-rechtse partij Fratelli d’Italia. In Slowakije, Finland en Nederland zijn de radicaal-rechtse partijen niet de grootste, maar zijn ze wel mee aan de macht. En in verschillende andere Europese landen is er een aanzienlijke stijging aan populariteit van de extreemrechtse partijen. Ook in België is dat te zien. Na de laatste verkiezingen in juni eindigde de nationale partij Vlaams Belang als tweede grootste partij in Vlaanderen.

Geen nieuw fenomeen 

“Het radicaal-rechtse denken is niets nieuw. Al sinds de 19de eeuw is er een strijd tussen modernisering en conservatisme”, aldus socioloog Emmanuel Iyamu. “Vandaag de dag wordt het gewoon anders geuit. Dat komt vooral door sociale media. Het zorgt voor een snellere uitwisseling van ideeën. Dit geeft vaak de indruk dat extreemrechts nu prominenter aanwezig is dan vroeger.” Iyamu ziet extreemrechts niet enkel als iets negatiefs. “Ze zorgen ervoor dat het debat scherp blijft. Oppositiepartijen zijn nodig om onze democratie in stand te houden.”

Meerdere oorzaken 

Iyamu zegt dat er meerdere aspecten zijn die ervoor zorgen dat mensen extreem stemmen. “De sociale ongelijkheid en economische onzekerheid spelen hier zeker een rol in. Ook de massale instroom van migranten zorgt voor veel angst onder de bevolking. Veel burgers zijn ontevreden over het huidige beleid en willen een betere toekomst. Extreme partijen maken deze beloftes en winnen zo kiezers. Daarnaast zorgt sociale media ervoor dat ideeën sneller verspreid worden. Dit is een van de redenen dat Călin Georgescu in Roemenië zo populair is geworden.”

Sommige groepen van de bevolking zijn meer beïnvloedbaar dan anderen. “Jongeren en laaggeschoolden staan bekend als beïnvloedbare groepen. Ze zoeken een houvast. Extreme partijen weten dit en spelen hierop in.”

“Het succes van het radicaal-rechtse denken zal in de toekomst altijd schommelen. Dat zien we ook als we naar het verleden kijken. Extreemrechts zal nooit op kunnen tegen de modernisering. Als we vandaag de dag naar Europa kijken, zijn er dan ook nog steeds veel landen waar extreemrechts niet aan de macht is.”

 

Tekst: Marthe Hellemans

Foto: PxHere.com