Studenten die binnen de eerste maand van het academiejaar voor een andere studierichting kiezen, mogen geen euro inschrijvingsgeld verliezen. Met dit opmerkelijk voorstel komt Vooruit-fractieleider en onderwijsexpert Hannelore Goeman: ‘De zoektocht naar de juiste studiekeuze mag niet afhangen van je portemonnee. Een snelle heroriëntering is de beste investering in studiesucces.’

Steeds meer studenten komen pas na enkele jaren tot het besef dat ze niet de meest gepaste richting kozen. De laatst gekende cijfers uit het academiejaar 2018-2019 tonen dat er toen 10.170 studenten – goed voor 4,46% van het totale aantal – niet over voldoende leerkrediet beschikten om hun opleiding verder te zetten. Enkele jaren eerder lag dit percentage nog onder de drie procent.

De juiste keuze

Vanuit het onderwijsveld wordt daarom al enkele jaren voor bijsturingen van het huidige systeem gepleit om deze stijgende trend te keren. Meer specifiek werd opgeroepen om in te zetten op snellere heroriëntering bij het begin van hun studietraject om de slaagkansen in het hoger onderwijs te vergroten.

‘Dit voorstel zal studenten aanzetten om sneller een overstap te overwegen in plaats van tegen beter weten in verder te blijven ploeteren’ – Hannelore Goeman (Vooruit)

Om studenten te helpen om de juiste keuze te maken, kunnen ze op de hogescholen en universiteiten terecht bij de traject- en studiebegeleiders. Maar het gebeurt regelmatig dat ze pas na de start van het academiejaar ondervinden dat ze liever iets anders zouden studeren. Toch blijkt uit cijfers van de Vlaamse Onderwijsraad dat die snelle heroriëntering beperkt blijft tot ongeveer vijf procent.

Een van de mogelijke oorzaken ligt bij het hoge kostenplaatje van zo’n overstap. Daarom komt Vlaamse oppositiepartij Vooruit nu met een voorstel waarbij studenten die de eerste maand van opleiding veranderen, het volledige inschrijvingsgeld terugkrijgen. ‘Deze bedenktijd zal studenten aanzetten om sneller een overstap te overwegen in plaats van tegen beter weten in verder te blijven ploeteren omdat een studieverandering te duur is’, zegt Vlaams parlementslid Goeman.

Momenteel zijn er nog grote verschillen tussen de regels die de verschillende hogescholen en universiteiten hanteren bij terugbetaling van studiegeld. ‘Er is dringend nood aan uniforme, faire en heldere regels’, vindt Goeman. ‘Bij de ene instelling moet je automatisch een vast bedrag betalen, bij de andere krijg je voor een bepaalde datum al je geld terug. Dat is vaak niet duidelijk voor studenten, en soms ook zeer duur.’

De vaste kosten

Dat de huidige regels soms unfair zijn, ondervond ook middelbareschoolleerkracht Lise Steenkiste (25) uit Rumst enkele jaren geleden. Zij begon haar academische carrière met de opleiding architectuur aan de Universiteit Antwerpen, maar besefte al snel dat dit niets voor haar was. ‘Al na één dag wist ik dat ik de verkeerde studiekeuze had gemaakt. Ik besloot meteen van opleiding te veranderen, maar kwam tot de onaangename vaststelling dat ik een deel van het inschrijvingsgeld niet terugkreeg hoewel ik amper één dag les had gevolgd. Dit was geen megabedrag, maar toch is een beetje belachelijk om op deze manier geld te verliezen’, vertelt Lise. ‘Hopelijk maken toekomstige studenten in een situatie als de mijne dit niet meer mee’, geeft ze tenslotte mee.

Goeman pleit daarom dat studenten overal op dezelfde manier hun inschrijvingsgeld moeten terugkrijgen. Studenten die nu heroriënteren binnen de eerste maand van het academiejaar krijgen meestal de vaste kosten – goed voor zo’n 247,9 euro – niet terugbetaald. Enkel studenten die veranderen van opleiding binnen dezelfde instelling of onderwijsgroep moeten die vaste kosten niet opnieuw betalen. Ook afhankelijk van de timing en instelling kan dit bedrag serieus verschillen. ‘Soms kost het 75 euro, maar sommige studenten kunnen tot wel 500 euro verliezen’, aldus Goeman.

Nu is het afwachten wat de andere politieke partijen van het voorstel vinden. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) liet aan Goeman alvast weten het in beraad te nemen.

Tekst: Jeroen De Pauw, eindredactie: Jolien Pollet
Foto: Tim Gouw via Unsplash