The Ocean Cleanup Project ging van start in 2018. Het is een project waarbij een hoogtechnologisch systeem op een onschadelijke manier voor zeeleven, het plastic in zee opvangt zodat het opgevist kan worden. Het project is opgericht door de Rotterdammer Boyan Slat. Naast lof voor het project van Slat was er ook kritiek, het project zou bepaalde soorten zeedieren ook vangen, wat niet de bedoeling is. Na verschillende testfases heeft het project wel vooruitgang geboekt, maar wat gebeurt er met het plastic dat ze uit de zee en de rivieren vissen? En werkt het wel zo goed als ze zeggen? 

Plastic vervuiling zit overal: in onze rivieren, zeeën, op de Noordpool en Zuidpool. Onderzoekers vonden zelfs microplastics in ons bloed en longen. The Ocean Cleanup Project is een oplossing om de grote stukken plastic uit onze zeeën en rivieren te halen. Boyan Slat startte het project op in 2018 en in oktober van dat jaar gingen de eerste schepen met het opvangsysteem de zee op in San Fransico. In 2019 doken de eerste complicaties op. Het systeem bestaat uit lange armen die het plastic moet verzamelen, de veegarm die een beetje zoals een bezem werkt, brak af waardoor het plastic na een tijdje gewoon terug wegdreef. The Ocean Cleanup Project bedacht een oplossing, ze vervingen het materiaal en leerde uit hun fouten: ‘We hadden wel gerekend op tegenslagen want we werken met echt nieuwe technologie’, zegt de organisatie in een artikel van VRT NWS. Ze stuurden het systeem terug op pad.

Kritiek en feedback

De eerste vorm van kritiek was al aanwezig: kan hij niet beter het plastic opvangen voordat het in volle zee terecht komt. Ondertussen heeft Slat die feedback meegenomen en is de Interceptor ontwikkelt, een soortgelijk systeem dat plastic uit de rivieren haalt. Dat was niet de enige kritiek die hij kreeg. Volgens een marine biologe in Amerika, Rebecca Helm, zou Slat de kleine zeedieren over het hoofd hebben gezien. Het project heeft naast het schoonmaken van de oceaan ook het doel om geen zeeleven te beschadigen in het schoonmaakproces. Volgens Helm heeft hij niet omgekeken naar de neusten (dit is een verzamelnaam voor de organismen die aan de oppervlakte van de oceaan leven, denk maar aan zeeslakken, plankton, kwallen … red.) Helm is zeker niet de enige biologe die haar twijfels heeft bij het project, maar Slat wilde niet toegeven. In een artikel aan De Morgen zegt hij dat de Neuston veel verder verspreid is dan enkel daar waar ze het plastic opvangen en ook in het milieueffectenrapport dat hij heeft laten opstellen door het onafhankelijke Amerikaanse instituut CSA Ocean Sciences staat dat het geen probleem zou moeten vormen voor de organismen. 

Het antwoord op de eerste vormen van kritiek was The Interceptor. Deze ving in april zo’n 1.400 ton plastic uit een rivier in Guatemala. Dat zijn ongeveer 272 volle vrachtwagens plastic. ‘Grootste vangst ooit’, beschrijft Boyan Slat in een artikel van VRT NWS. 

De interceptor 006 vangt enorme hoeveelheden aan plastic in de Guatemala.

In een artikel van De Morgen zegt marine bioloog Jan Andries Van Franeker dat het project heeft geluisterd naar de kritiek en die heeft gebruikt om er beter uit te worden. De Interceptor werkt met een opvangpunt dat dieren makkelijk kunnen vermeiden. Er zitten gaten in waardoor kleine organismen gewoon kunnen doorstromen, maar dat betekent dat ook kleine stukjes plastic kunnen doorstromen. Volgens Van Franeker is dit onvermijdelijk en moeten we dat op een hoger niveau aanpakken. We moeten er volgens hem voor zorgen dat het plastic allereerst niet de kans heeft om in onze rivieren te stromen. 

Zonnebril

The Ocean Cleanup groep wil dat het plastic dat ze uit de oceaan en rivieren halen niet terug een vervuilende werking heeft op ons klimaat, ze willen dus nieuwe producten maken of het op een andere manier verwerken. Een voorbeeld van een product dat ze hebben gemaakt met het gevangen plastic, is de Ocean Cleanup zonnebril. Deze kwam uit in 2020 en het geld dat het heeft opgebracht ging terug naar het project. De zonnebrillen zijn al sinds februari 2022 niet meer verkrijgbaar en het project wil ook geen eigen producten meer maken: ‘Ons plan is om samen te werken met andere bedrijven om het plastic te recycleren in duurzame producten’, staat er op hun website. 

‘We zullen nooit al het plastic uit de oceaan kunnen vissen, maar door ook in te zetten op de Interceptor in de rivieren willen we een grote vermindering van het drijvende plastic bereiken’, vermeldt de website. Hun doel is om 90% van het drijvende plastic te verwijderen voor 2040. The Ocean Cleanup project heeft niet als doel om de vervuiling van plastic volledig op te lossen: ‘Om dit probleem om te lossen zijn er grote veranderingen nodig in onze maatschappij, bij ieder individu, maar ook bij de regeringen van alle landen. Maar dat betekent niet dat wij ons steentje niet kunnen bijdragen. Het plastic dat er al ligt gaat niet vanzelf weg, het breekt enkel af tot de gevaarlijk kleine microplastics,’ zegt The Ocean Cleanup Project. Volgens hen kan het project het aantal plastic in de zee enorm verminderen en in samenwerking met bedrijven hopen ze dus ook het plastic te recycleren tot iets nieuws dat duurzaam is. 

Foto’s: ©The Ocean Cleanup Project
Tekst: Jona Barkmeijer