(TIJD)REIZEN NAAR BERLIJN 1970 – Die Weltzeituhr: toeristische hotspot op de Alexanderplatz
Op de Alexanderplatz in de Berlijnse wijk Mitte staat een tien meter hoge klok met een wirwar van planeten op, de Weltzeituhr. Wat is zo speciaal aan deze klok? Hoe zit ze in elkaar? Wat is het verhaal van Adrian, de vriendelijke man die onder het monument zingt? En was ze ooit oranje? Onze 21bis-reporter Niels vond de antwoorden.
De Weltzeituhr of Wereldklok werd voor het publiek, ten tijden van de Berlijnse muur, geopend op 30 september 1969, dus is ze 55 jaar oud. Ze werd geopend in hetzelfde jaar als de Fernsehturm of Televisietoren, die er niet ver vandaan staat. De ontwerper van de klok is de Tsjech Erich John.
Vandaag staan er op de Weltzeituhr 148 steden, maar dat was ooit anders. Toen de klok is opgericht stonden Tel Aviv en Jeruzalem nog niet op de klok, vanwege de politieke gevoeligheden rond de staat Israël in die tijd. Iets waar we ons jammer genoeg vandaag nog altijd iets bij kunnen voorstellen. Tijdens een renovatie in 1997 zijn die twee steden toegevoegd, samen met het Russische Sint-Petersburg en het Kazachse Almaty, omdat die bij de opening in 1969 nog een andere naam hadden.
Hoe zit de klok in elkaar?
De Weltzeituhr bestaat uit vier belangrijke delen. Het belangrijkste aspect van de klok is de middenzuil die verdeeld is in 24 zijden, die de 24 tijdzones van de wereld aanduiden. Voor de geïnteresseerden, zo’n vorm wordt een icositetragon genoemd. Alle namen van de grote steden van de wereld staan er op hun overeenkomstige plaats op de aarde ingegraveerd. Voor België is Brussel de enige stad die op de klok staat. Op de grond onder de klok staat een windroos geschilderd en aan de paal waar de klok op steunt, hangen vier analoge klokken.
Dit bericht op Instagram bekijken
Normaal gezien werkt de klok de hele dag door, 24 op 7. De beweging van de klok gaat te traag om als mens te zien, maar je kan het wel zien met timelapse-opnames. Bovenop de klok staat een grote constructie met stalen ringen en bollen, die stellen ons zonnestelsel voor. De klok is 10 meter hoog en weegt ongeveer 16 ton. In de klok zit een grote motor die ervoor zorgt dat ze op exact de juiste snelheid draait zodat de tijd juist kan worden weergegeven.
Oranje gespoten in 2023
In 2023 kreeg de Weltzeituhr plots een oranje kleur. Niet omdat ze vonden dat het tijd was voor een jonger kleurtje, wel omdat protestanten van Last Generation hem oranje hadden gespoten. De leden van deze organisatie komen op straat voor het milieu. In hun actie bekladden ze ook de bekende Brandenburger Tor in het oranje, de kleur van hun organisatie. De oranje verf is ondertussen van de klok verwijderd.
Dit bericht op Instagram bekijken
Adrian zingt onder ‘die Weltzeituhr’
Sinds 1992 staat Adrian met zijn microfoon onder andere bij de Weltzeituhr. De eerste keer dat hij naar de straat trok om te zingen, was hij twaalf jaar oud, nu is hij 43. Dat betekent dat hij meer dan 30 jaar zangervaring heeft en hij geniet er nog elke dag van. ‘Ik werk als security, zingen is een hobby. Duitse muziek is mijn leven, ik hou ervan om mensen te entertainen.’
Het is allemaal begonnen in zijn geboorteplaats Emden, een stad in het noordwesten van Duitsland, niet ver van de Nederlandse grens. ‘Ik had vrienden die graag muziek maakten, zo ben ik ermee begonnen. Eerst zongen we in Emden, dan in Bremen’. Later verhuisde Adrian naar Berlijn, daar zingt hij op vele verschillende plekken. ‘Ik vind het leuk om rond te reizen en op zoveel mogelijk plekken te zingen. Zo heb ik al gezongen in Turkije en op Mallorca.’ Of hoe de man die onder de Wereldklok zingt, de wereld wil zien.
Tekst: Niels D’hondt
Foto’s: © Niels D’hondt
Foto 1970: Jörg Blobelt