Kerstmis, voor de meesten een tijd van cadeautjes en lekker eten. Maar ook kerstfilms zijn niet weg te denken in deze periode: klassiekers als Home Alone en The Sound of Music krijgen weer alle aandacht. Maar waar komen deze tradities vandaan? Isabel McGrory-Klyza, een Amerikaanse kunstkenner van de culturele geschiedenis door de ogen van beeldende kunsten, bekeek zelf al heel wat kerstfilms.

Er is heel wat keus als het aankomt op kerstfilms, elk jaar komen er verschillende nieuwe films uit. Maar er is veel veranderd sinds de eerste kortfilm Santa Claus (1898). ‘Ik denk dat je vooral in recentere films een evolutie kunt zien in termen van de cast en personages. Ze zijn veel diverser, ze vertellen de verhalen van diegenen die niet vaak gehoord werden. De filmindustrie als een geheel lijkt te veranderen,’ verteld Isabel.

Maar het is niet alleen de films die veranderen, ook het publiek is niet meer hetzelfde. ‘De kijkers worden ouder en veranderen, maar producenten kunnen zich niet op dezelfde leeftijdscategorie richten. Een 18-jarige nu is anders dan een 18-jarige tien jaar geleden en zij hebben een ander idee van het verhaal dat ze misschien op het scherm willen zien.’

Waarom deze verandering?
Meer en meer activisten komen op straat voor de gelijke behandeling van andere geloofsovertuigingen, seksualiteit en veel anderen. ‘Ze worden gevoeliger en staan open voor  andere culturen die iets anders vieren. Je hoort meer en  meer ‘prettige feestdagen’ in plaats van fijne Kerst. Maar ook dat wordt minder en minder, omdat niet iedereen iets viert in december.’

Ook de verschillende online streamingdiensten, zoals Netflix, zorgen voor een verandering. ‘Nu maakt Netflix elk jaar hun eigen kerstfilms en die zijn wereldwijd beschikbaar. Uit de trailers en advertenties van Netflix lijkt het erop dat er veel romantische komedies gemaakt worden tijdens de kerstperiode. Dat lijkt de trend dit jaar te zijn.’ Dit jaar kwam Netflix met tien nieuwe kerstfilms, waaronder Let it Snow en A Christmas Prince: The Royal Baby, het vervolg van A Christmas Prince (2017) en A Christmas Prince: The Royal Wedding (2018).

‘In Amerika speelden ze vaak bepaalde klassieke films op tv tijdens de kerstperiode, zelfs als ze geen verband hadden met Kerstmis.’

Echt kerstfilms?
Soms is de traditie van een film belangrijker dan de kerstfilm zelf. Isabel keek tijdens Thanksgiving de musical Frozen met haar zus. ‘Het is gewoon een traditie geworden, we associëren het met de feestdagen. Dat kan ook gebeuren met andere gezinnen waarbij een normale film een ​​kerstfilm wordt, die zich niet afspeelt tijdens de kerstperiode. In Amerika speelden ze in het verleden vaak bepaalde klassieke films op tv tijdens de kerstperiode, zelfs als ze geen verband hadden met Kerstmis, zoals de Wizard of Oz. Dus veel mensen begonnen dat te associëren met Kerstmis.’

Sinds het ontstaan van kabeltelevisie willen bedrijven het idee van hun films verbinden met de feestdagen. ‘Als onderneming wil je dat kijkers elk jaar opnieuw naar je product terugkeren. Het lijkt erop dat kerstfilms al zolang bestaan als de gewone films.’

De traditie om bepaalde voorstellingen te kijken tijdens de kerstperiode komt voort uit het idee om Kerstmis op een andere manier te beleven. ‘Vroeger was er een traditie om naar voorstellingen of ballet te kijken tijdens de feestdagen. Er was een hele traditie rond The Nutcracker in Amerika, of een optreden van Christmas Carol.’

Kerstfilms in 2019
Naast de 10 Netflix Originals, kwamen er nog een aantal nieuwe films uit. Zo maakte streamingdienst Disney+ Noelle, het verhaal over de dochter van de Kerstman, die Kerstmis moet redden. Ook televisiezender ABC (American Broadcasting Company) waagde zich aan een nieuwe kerstfilm: Same Time, Next Christmas, waarbij oude geliefden elkaar weer tegenkomen.

https://www.youtube.com/watch?v=5kNb5Kv7dRc

Tekst en foto: © Aram Van den Eynde