Gent brengt in 2020 hulde aan Jan Van Eyck, de middeleeuwse schilder van het Lam Gods.  Het jaar zal in het teken staan van de Vlaamse meester waarbij het feestjaar zal worden ingezet met de grootste overzichtstentoonstelling ooit van Van Eyck. Het Museum voor Schone Kunsten (MSK) belooft een ‘once in a lifetime’-ervaring. 

Centraal in de tentoonstelling Van Eyck. Een optische revolutie staan de acht gerestaureerde buitenluiken van De Aanbidding van het Lam Gods. Nooit eerder werden alle acht buitenluiken in een tentoonstelling samengebracht. Na 2020 zullen de panelen de Gentse Sint-Baafskathedraal nooit meer verlaten. De tentoonstelling biedt de enige en laatste kans om de panelen in een andere context te bekijken.

Nieuwe ontdekkingen  

Sinds 2012 wordt het Lam Gods gerestaureerd in het MSK in Gent. De restauratie bestaat uit drie fasen waarbij eerst de buitenluiken, daarna de onderste panelen en uiteindelijk de bovenste panelen worden gerestaureerd. Als bezoeker kan je tot het einde van het jaar de restauraties live volgen in het museum zelf. ‘De restaurateurs werken achter glas zodat de bezoekers van zeer dichtbij alle stappen en ontwikkelingen kunnen volgen’, weet Frederica Van Dam, coördinator van de tentoonstelling. Maar door onverwachte ontdekkingen hebben de restauraties vertraging opgelopen.

Van Dam: ’De resultaten van de restauraties zijn bijzonder spectaculair. Tijdens de restauratie ontdekten we dat 70 procent van de panelen in de 16de eeuw werd overschilderd. Dat is een totaal nieuw gegeven. Zo zijn we op het idee gekomen om een tentoonstelling te maken rond Van Eyck’.

‘De resultaten van de restauraties zijn bijzonder spectaculair’

Het Lam Gods waar we eeuwenlang naar hebben gekeken was niet van Van Eyck maar waren 16de eeuwse schilderlagen. De voorstelling werd niet veranderd maar de schilderstijl werd vereenvoudigd. Het meesterwerk werd versimpeld en af en toe werden er ook kleuren aangepast. ‘Er werd gezegd dat het Lam Gods niet volledig aansloot bij het andere werk van Van Eyck, maar dat is nu wél het geval doordat de lagen zijn verwijderd’, zegt Van Dam

De tentoonstelling laat toe de panelen voor een laatste keer van dichtbij te bezichtigen. ‘We willen de bezoeker een kans geven om de panelen vanop korte afstand te bekijken maar ook de resultaten van vele jaren arbeid.’

Unieke ervaring 

Naast de nieuwe inzichten in het werk van de Vlaamse meester is het de eerste keer dat er een tentoonstelling enkel aan Van Eyck wordt gewijd. Er zullen ook twaalf werken en negentien atelierwerken tentoongesteld worden. ‘Het zijn allemaal heel oude topstukken en daardoor heel fragiel. Het is nooit eerder gebeurd dat deze werken en panelen van het Lam Gods zijn samengebracht’, zegt Van Dam, ‘Na de tentoonstelling gaan de panelen terug naar de Sint-Baafskathedraal en zullen ze hun plek nooit meer verlaten. Ook de andere werken zijn de meest kostbare schatten uit musea en zullen niet snel meer worden uitgeleend. Het is dus uniek om dit alles samen te kunnen zien’.

‘Het is nooit eerder gebeurd dat deze werken en panelen van het Lam Gods zijn samengebracht’

Johannes de Eyck fuit hic, Van Eyck was hier

OMG Van Eyck was here  is het nieuwe themajaar van de stad Gent. De stad wil met het feestjaar laten zien dat de Vlaamse meester nog steeds zijn stempel drukt op de stad en nieuwe kunstenaars inspireert. Naast de tentoonstelling organiseert de stad Gent een heleboel evenementen, gedoopt in een Jan Van Eyck-jasje, zoals een marathon, een stadswandeling en een midzomernachtfeest.

Van Eyck. Een optische revolutie loopt van 1 februari tot 30 april 2020 in het Museum voor Schone Kunsten Gent. Een standaardticket kost 25 euro in voorverkoop en 28 euro tijdens de tentoonstelling.

Tekst: Clara Braeckman, foto: © Courtesy of the Frick Collection, Muzeul National Brukenthal en  www.lukasweb.be – Art in Flanders vzw