Studenten Sander Geens (20) en Alice Paris (23) studeerden een periode in Zuid-Afrika en Japan. Gewoon worden aan een nieuwe omgeving zo ver van huis is niet gemakkelijk. Alice kende een hoge prestatiedruk en Sander kon opdrachten uitvoeren voor echte klanten. Met welk gevoel keerde ze naar huis? En hebben ze de cultuurschokken kunnen verwerken? 

De aankomst op de bestemming en de werking van de universiteiten werd besproken in deel één van deze reeks. 

Oost west, thuis best?

Alice heeft nooit last gehad van heimwee. ‘Ik was elke dag blij dat ik in Japan kon zijn. Ik leefde in een droom maar ik merkte wel dat alles intenser werd. Toen ik aan België dacht, dacht ik er wel positiever over. Ik begon meer te luisteren naar Belgische muziek. Dat maakte de ervaring ook sterker, net omdat ik zo ver weg was.’ 

Japan had naar het gevoel van Alice een hele gekke, sterke cultuur. De inwoners zijn er niet altijd zo conform en diplomatisch als wij denken. 

Sander was in Kaapstad zo druk bezig dat hij ook geen last had van heimwee. ‘Mijn ouders zijn wel een keer langsgekomen en tegenwoordig met applicaties zoals Skype en WhatsApp valt contact goed te onderhouden. Ik wou helemaal niet weg daar. Ik ga dit jaar trouwens terug om er stage te lopen.’ 

‘Kaapstad is een tropische utopie met veel onzichtbare problemen.’

Het eerste waar Sander zich aan moest aanpassen toen hij weer thuis kwam, was zijn vrijheid. ‘Ik was het gewoon om zelf naar de winkel te gaan en mijn plan te trekken. Ik had er een andere routine dan hier. Mijn mindset was ook anders. Mijn Zuid-Afrikaanse manieren zaten er nog even in maar ik voelde me wel meteen terug thuis eens ik thuis was.’ 

Na de lange periode in Japan werd het wel bedrukkend en Alice had besloten om met de trein en boot naar huis te gaan. In totaal duurde haar terugreis bijna drie weken. ‘Ik wist dat ik niet klaar was om te vertrekken maar het deed me wel deugd om weer thuis te kunnen gaan. Ik had nood aan een pauze van de heftige Japanse cultuur.’

Toen ze aankwam in Brussel nam Alice de tram huiswaarts en eens ze thuis kwam voelde het alsof ze nooit was weggeweest. ‘Ik had zo’n grote cultuurschok meegemaakt dat ik moest bekomen. Een jaar is lang en ik had in Japan mijn bezigheid. Eenmaal thuis voelde ik me verloren en belandde ik even in een zwart gat.’

Het ondergaan van de cultuurschokken 

Over cultuurschokken gesproken, net als in Japan botste ook Sander in Kaapstad op cultuurverschillen. ‘Ik was er al eens geweest en wist wat ik kon verwachten. Het verschil tussen arm en rijk is er nog heel erg zichtbaar net zoals de effecten van de apartheid. Als ik op straat wandelde moest ik er niet aan denken om mijn smartphone vast te houden. Je moet er veel assertiever zijn. De inwoners in Zuid-Afrika zijn dan wel veel optimistischer. Dat was een fijne aanpassing.’ 

Pas na acht maanden kon Alice zeggen dat ze de cultuur in Tokio begreep. Daarnaast was het heel uitputtend om continu op alles te moeten letten. ‘In Japan tonen de mensen bijvoorbeeld amper hun emoties. Toen ik terug thuis kwam overviel me dat en kreeg ik de slappe lach van naar de mensen hun gezichten te kijken. De mensen hier zijn levendiger.’ 

‘Japanners zijn heel proper en alles moet er blinken. Eens terug in België leek het of alles een dunne laag stof had.’

Aanpassen van de levensstijl 

De cultuurschokken zorgen ervoor dat je anders gaat leven en je je dagelijkse routine aanpast aan dat van je bestemming. Alice woonde in een klein appartement in het hartje van Tokio. ‘Overdag ging ik naar de lessen, had ik lunch in de cafetaria en ‘s avonds stopte ik ergens op de weg naar huis voor een avondmaal. Japanse keukens zijn heel klein. Het is daar een gewoonte om uit eten te gaan.’ 

Alice haar school was een hel maar alles daarbuiten maakte het voor haar toch fantastisch. ‘Ik zocht met mijn fiets altijd nieuwe plekken op. Mijn grootste ontspanning was muziek. Ik ging uit of eens naar een concert. De taal deel je niet maar muziek is universeel. Ik had iets nodig om me uit te leven.’

Sander zijn dag begon om 09u en zijn lessen stopte om 14u. ‘Na mijn lessen moest ik deadlines voorbereiden en taken maken. Daarna ging ik naar de supermarkt en kookte ik avondeten. Nadien was er tijd voor ontspanning en ging ik slapen. In de weekends ging ik surfen, langs bij mijn familie of ontdekte ik Zuid-Afrika. Van zodra het donker was, kwam ik er niet meer buiten.’

Omdat beelden meer zeggen dan woorden, maakte Sander een video waarin hij een dag in Kaapstad toont en meer uitleg geeft bij de stad. 

Repeat of niet?

Alice is momenteel aan het overwegen om na haar studies voor twee of drie jaar terug te keren naar Japan. ‘De mogelijkheid is er en ik wil zeker nog eens die ervaring beleven. Het lijkt alsof ver weg zijn van alles, bij mij past. Ik voel me daar goed bij en proef van de vrijheid. Het was het mooiste en moeilijkste jaar uit mijn leven. Japan heel contrasterend.’ 

Japan is volgens haar een echte aanrader, al moet je wel echt geïnteresseerd zijn in de cultuur. Die is heel zwaar en je moet er correct mee omgaan. 

Sander zal dit jaar stage lopen in Zuid-Afrika en ook hij vindt het land een aanrader voor toekomstige uitwisselingsstudenten. ‘De mensen zijn er aangenaam, het weer is prachtig en de natuur ook. Ik vond het geweldig dat ik kon omgaan met de lokale inwoners en studenten. Het lijkt me een ideale bestemming, zowel voor een uitwisseling als voor een stage.’ 

Tot slot delen Sander en Alice speciaal voor de lezers van 21bis nog hun voornaamste tips:

• Besef waar je aan begint
• Sta open voor de cultuur van je bestemming
• Doe goed je best maar vergeet niet te genieten van de ervaring
• Netwerken met de lokale bevolking kan je verder brengen dan je denkt
• Praat met studenten die reeds naar je school of bestemming zijn geweest
• Informeer of je partneruniversiteit in het buitenland geen buddy voor je kan voorzien
• Neem deel aan infomomenten voor en na je uitwisseling

Tekst: Sofie Kerremans, foto’s: © Unsplash, Sander Geens, Alice Paris & Sofie Kerremans

Dit artikel is onderdeel van de reeks ‘Aan de andere kant’ waarbij we nagaan welke impact andere culturen hebben op onze levensstijl. Wat doet een cultuurschok met je en hoe zit het met het studentenleven aan de andere kant van de wereld?