CHARLOTTENBURG – Op de grens tussen Charlottenburg en Siemensstadt, aan de rand van Berlijn, vind je Atelier Nonnendam 17. Een gebouw met verschillende kunstateliers waaronder dat van Susanne Runge. ‘Ik wil in verbinding staan met andere kunstenaars’, zegt ze ons wanneer we haar op een regenachtige dag in haar atelier aantreffen.

Zelfs als je met de trein of de metro naar Atelierhaus Nonnendam 17 gaat, moet je nog een heel eind te voet afleggen. Het atelier ligt op de grens tussen Charlottenburg en Siemensstadt. Deze twee districten worden van elkaar gescheiden door de rivier de Spree. In deze rivier ligt een klein kunstmatig sluiseiland met daarop het Atelier.

Van varkensmesterij tot kunstatelier

Het oorspronkelijke gebouw werd gebouwd in opdracht van Ernst Neurenberg in 1884. Een kleine twee jaar laten kwam het gebouw in handen van George Heine die besloot om zijn varkensmesterij in het gebouw onder te brengen.

In 1898 nam het Charlottensburgse chemiebedrijf Urban & Lemm het gebouw van Heine over en liet het ombouwen tot ketelhuis van de fabriek.
De jaren die daarop volgden waren een groot succes voor Otto Lemm en zijn zakenpartner Paul Urban. Hun bedrijf werd een van de belangrijkste producenten van schoen- en metaalpoets. In 1920 verhuisde het bedrijf naar een andere locatie in de stad en alle gebouwen, met uitzondering van het huidige Atelierhaus, werden gesloopt.

Een kleine tien jaar geleden werd het gebouw eigendom van het district Charlottenburg. Die besloot in het gebouw kunstateliers aan te bieden tegen betaalbare huurprijzen. De huurinkomsten worden gebruikt voor de nodige renovatiewerken van het gebouw.

Susanne Runge: ‘Ik wil een dochter van de vrijheid zijn’

In het gebouw ontmoeten we Susanne Runge. Een kunstenares die een aardig mondje Nederlands verstaat en ons rondleidt in haar atelier. Runge heeft haar atelier hier vanwege haar thuissituatie.

Haar echtgenoot werkt ook van thuis uit en om een goede balans tussen werk en privé te behouden zocht ze een plek om haar atelier in onder te brengen. ‘Ik hou er ook van om met andere kunstenaar in contact te staan’, voegt Runge eraan toe.

Friedrich Schiller: Die Kunst ist eine Tochter der Freiheit

De studio waar Runge haar atelier zich in bevindt, is vrij groot, maar niet afgewerkt. ‘Er zijn meer afgewerkte studio’s. Zo is mijn vloer niet eens afgewerkt (het is ruw beton, red.), maar ik heb dat niet nodig om te werken.’ Voor het maken van haar werken baseert ze zich op onder meer een uitspraak van de Duitse schrijver Friedrich Schiller: Art is the daughter of freedom. ‘Ik wil een dochter van de vrijheid zijn’, eindigt Runge het gesprek.

Beluister hier de volledige reportage.

Zitadel van Spandau: van verdediging naar ontspanning

De Zitadel van Spandau is gekend omwille van zijn verschillende musea en exposities die je er kan bezoeken. Maar het terrein was lang niet altijd een toeristische trekpleister. In de middeleeuwen deed het gebouw dienst als fort om zich te beschermen tegen de aanstormende vijand. Vanuit de torens was het makkelijker om naar beneden te schieten en zo de tegenstander langs verschillende kanten te bestrijden.

Ook tijdens Wereldoorlog II had het gebouw een belangrijke functie. De Duitsers gebruikten het fort ter verdediging van Berlijn. Zelfs met de hulp van de Sovjet-Unie bleek het een lastige klus te zijn om de Duitsers te verjagen. Pas na verschillende onderhandelingsrondes gaven de Duitsers in het fort zich over. Op dat moment was de oorlog zo goed als voorbij.

Anno 2020 is er van een oorlogsfunctie geen sprake meer. Op cultureel vlak daarentegen kom je ogen tekort. Het hele jaar door zijn er verschillende exposities. Buiten de tentoonstellingen en de kolossale gebouwen is ook de imposante toren nog steeds aanwezig. Via smalle, houten trappen is het mogelijk om tot helemaal boven op de torenspits te komen. Van daaruit heb je een ruim zicht over de stad. Hier en daar zoeft er een vliegtuig voorbij dat gaat landen of net is opgestegen op de nabijgelegen luchthaven Berlin-Tegel.

In de zomer heeft het terrein een extra functie. Al vijftien jaar lang zijn er op het terrein van de Zitadel verschillende concerten.

Dag uitstap!

Door de coronacrisis is het momenteel niet daguitstap maar dag uitstap. In je kot blijven is voorlopig nog steeds de boodschap, maar op een dag mogen we weer naar buiten. Als het zover is, kan je opnieuw door de straten van Siemensstadt lopen. Hieronder vind je een route met de leukste plekjes uit de wijk.

Tekst en reportage: Jelle Debie & Robbe De Leener, foto’s: © Robbe De Leener