Biyao Han (26) werkt als doctoraatsstudente in de groep Toxicologie aan de Universiteit van Wageningen in Nederland. Wanneer het nieuws van het nieuwe coronavirus (COVID-19) uitbrak, was zij in China. Toen werd ongeveer heel het land in preventieve quarantaine geplaatst. Ze werd niet ziek, maar zat zowel in China als bij haar terugkomst in Nederland in quarantaine.

Waarom ging je naar China?

‘Op 22 januari ging ik terug naar China om Chinees Nieuwjaar te vieren. Het was de eerste keer in vier jaar tijd dat ik terug ging. Drie dagen later, op 25 januari, kwam het nieuws van de uitbraak in Wuhan. Meteen daarna werd overal in China de staat van alertheid verhoogd. De overheid vroeg mensen om thuis te blijven.’

Merkte je een verschil toen het nieuws bekend werd?

‘Ja, alle winkels, de cinema’s en vele restaurants waren gesloten. Dat was erg vreemd om te zien rond deze tijd van het jaar. Normaal is het overal ongelooflijk druk met Chinees Nieuwjaar. Het is het moment dat heel veel mensen bij elkaar komen met hun familie om samen te eten. Maar velen hebben die plannen afgezegd.’

Welke maatregelen werden er genomen in China?

‘Wanneer ik naar de supermarkt wou, moest ik mijn temperatuur laten meten voordat ik mijn appartementsgebouw mocht verlaten. Leden van de woongemeenschap waren 24 uur op 24 uur mensen aan het screenen. Bij de supermarkt werd je temperatuur opnieuw gemeten.

Sommige wegen waren afgesloten en vele vluchten waren geannuleerd. De overheid vroeg of we iemand kenden die van Wuhan (het zwaarst getroffen gebied) terugkwam. Er gingen lijsten rond met mensen die in Wuhan geweest waren. Die mensen werden gecheckt door de autoriteiten. Als hun lichaamstemperatuur hoger was dan normaal, werden ze naar het ziekenhuis gestuurd.

In Batou, waar ik woon, publiceerde de overheid details van alle besmette patiënten. Waar ze woonden en waar ze geweest waren in de laatste twee weken. Iedereen die met die persoon in contact was gekomen, werd opgespoord en twee weken thuis in quarantaine gezet. Dit werd ook gedaan bij mensen waarbij een vermoeden was van besmetting. Ik heb het gevoel dat al die informatie veel transparanter is in China en daardoor voelden veel mensen zich veel veiliger.

Er was bijvoorbeeld een taxichauffeur die besmet was. De overheid publiceerde zijn nummerplaat en elke passagier die vervoerd was, werd opgespoord. Omdat veel mensen met hun smartphone betalen, konden ze die zo opsporen. Om de mensen die met cash betaalden op te sporen, werd er een kaart gemaakt met de routes van de chauffeur.’

Wat deed je toen je in quarantaine zat?

‘Veel thuisblijven natuurlijk. Mijn moeder kookte en ik hielp soms mee. Voor de rest zat ik vaak op mijn smartphone het nieuws in het oog te houden en naar BiliBili te kijken. (BiliBili is de equivalent van Youtube in China) Ik heb veel kookvideo’s bekeken tijdens mijn quarantaine.

‘Ik heb al mijn geplande familiebezoeken moeten afzeggen’

Het was wel fijn, want ik had veel tijd om met mijn moeder te praten. Ik heb wel al mijn geplande familiebezoeken moeten afzeggen. Dat was erg spijtig, maar je wil het risico niet nemen dat je iemand van je familie besmet.

We zijn wel twee keer naar mijn grootouders gegaan om bij hen te gaan eten. Ze wonen op een kleine 10 minuten in dezelfde stad, dus we konden nog wel tot bij hen geraken. Natuurlijk nadat we eerst iedereen hun temperatuur hadden gemeten.’

Hoe geraakte je terug in Europa?

‘Ik woon helemaal in het noorden van China in de stad Batou. Ik kon enkel in Beijing het vliegtuig naar Nederland nemen. Doordat zoveel binnenlandse vluchten waren geannuleerd, heb ik de nachttrein naar Beijing moeten nemen.

Er waren niet veel mensen op de trein en iedereen droeg een mondmasker. Ik droeg mijn masker zelfs als ik sliep in de trein. Dat was erg vervelend om te slapen. Toen ik wakker werd, deden mijn oren pijn, maar liever dat dan risico lopen om besmet te worden.’

Was de impact van het virus te merken toen je aankwam in Beijing?

‘Ja, normaal is Beijing heel erg druk, maar nu waren er zelfs geen files. Dat heb ik nog nooit gezien. Toen ik het treinstation verliet, moest ik een formulier invullen waarin ik verklaarde waar ik vandaan kwam, waar ik in Beijing naartoe ging en hoe lang ik zou blijven. Ik moest ook mijn telefoonnummer opschrijven, zodat ze me konden contacteren.

Ik heb een taxi genomen om andere mensen op het openbaar vervoer te vermijden. Tijdens de rit naar de luchthaven vertelde mijn taxichauffeur dat hij aan elke passagier vroeg waar ze vandaan kwamen. Als ze zeiden dat ze van Wuhan of zelfs de Hubei provincie (de provincie waar Wuhan ligt) kwamen, nam hij ze niet mee.

In de luchthaven moest ik opnieuw een formulier invullen. Daar liet het veiligheidspersoneel me verklaren dat ik gezond was en ze namen opnieuw mijn temperatuur.

Op de vlucht naar Nederland droeg iedereen een mondmasker, inclusief de crew. Het was niet echt gemakkelijk om te eten en te drinken op die manier.

‘In Nederland deed ik mijn mondmasker af. Ik was bang dat mensen me zouden aanstaren’

Op de luchthaven van Schiphol heb ik mijn mondmasker wel afgedaan. Niemand droeg daar een masker. Ik was wat bang dat mensen me zouden aanstaren. Ik had gehoord dat er incidenten waren geweest van discriminatie tegen Chinezen. Dat wou ik niet meemaken.’

Hoe reageerde je baas en collega’s toen je terug in Nederland was?

‘Nog voordat ik thuiskwam, had ik al contact gehad met mijn baas. Er was een spoedvergadering geweest op de Universiteit van Wageningen (Nederland) waar ik werk. Er werd gevraagd aan iedereen die terugkwam van China om twee weken thuis te blijven. Dat waren de richtlijnen van het RIVM (Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), die hebben we gewoon gevolgd. Dus ik heb twee weken van thuis uit gewerkt.’

Hoe reageerden je huisgenoten?

‘Ik woon samen met twee andere Chinese studentes in een studentenhuis van de Universiteit van Wageningen waar we allemaal werken. Mijn ene huisgenote was niet naar China geweest, maar de andere wel. Ze kwam een week later dan ik terug naar Nederland.

‘Ik zat dus opnieuw opgesloten in mijn kamer’

Omdat niemand van ons in Wuhan of de Hubei provincie was geweest, vonden we het risico aanvaardbaar genoeg om samen twee weken binnen te blijven. Zolang we genoeg onze handen wasten, onze temperatuur in het oog hielden en alles goed schoonmaakten, zou het in orde zijn. We bleven allemaal zoveel mogelijk uit elkaars buurt. Maar ik zat dus opnieuw opgesloten in mijn kamer.’

Heb je last gehad van discriminatie?

‘Persoonlijk niet. Toen ik buiten ging zeiden sommige mensen zelfs vriendelijk goeiedag en glimlachten naar me. Ik denk dat het komt omdat Wageningen zo een klein stadje is.

Er was wel een incident in een appartementsgebouw waar Chinezen wonen in Wageningen. Mensen hadden uitwerpselen achterlaten in de lift en ‘coronavirus’ en ‘China’ op de muur geschreven. Ze hadden ook posters met Chinese karakters van de kamerdeuren van Chinese studenten getrokken. Daar was ik toch wel van aangedaan.’

Was er een verschil tussen de quarantaine in China en Nederland?

‘Wel, in China was ik in het huis van mijn ouders. Dus mijn moeder deed toen alles voor me. Dat was wel handig. In Nederland moet ik voor mezelf zorgen. In China werd er strikt gecontroleerd als je buiten ging. Niemand in Nederland kon zien dat ik net terug was uit China. Dus moest ik zelf mijn verantwoordelijkheid nemen. Voor de rest was het grotendeels hetzelfde: binnenblijven en op je kamer zitten.

‘Ik zou willen dat de Europeanen de situatie toch wat serieuzer aanpakken’

Ik heb wel het gevoel dat de Nederlanders en Europeanen veel minder bezorgd zijn over het virus. Ik schrik daar wel een beetje van. Je kan dood gaan van het virus, maar veel mensen zeggen gevaarlijke dingen zoals: ‘enkel oude mensen gaan dood door het virus’ of ‘het is maar een griepje’. Ik zou willen dat de Europeanen de situatie toch wat serieuzer aanpakken. Misschien is het omdat de Europeanen zich veel vrijer voelen.’

Kan je met de grappen over het coronavirus lachen?

‘Ik denk dat het ervan af hangt. Mijn collega’s maken grapjes over het virus, maar ik weet dat ze dat niet slecht bedoelen. Ik heb al veel foto’s van Coronabier zien passeren en ik vind dat helemaal niet erg.

Het lied van Radio 10 vond ik dan weer helemaal niet grappig. (Noot van de redactie: Op 7 februari zond het Nederlandse Radio 10 een satirisch lied uit over het coronavirus. Veel Chinees-Nederlandse organisaties waren hier niet mee opgezet.)

Het coronavirus is een gevaarlijk virus en er zijn al veel mensen door gestorven, dus het is helemaal niet leuk wanneer iemand er dan zo een dom liedje over maakt.’

Tekst: Jeffrey Meskens, foto’s: © Biyao Han
Kaart afkomstig van Google Maps