Als vrouw in een militaire mannenwereld ‘Helena studeerde aan de Koninklijke Militaire School’
Helena (23) koos vijf jaar geleden voor een opleiding aan de Koninklijke Militaire School. Als vrouw begon ze vol moed aan haar studie bij de KMS, al ging dit niet altijd even vlot in die mannenwereld. ‘Je moet als vrouw je mannetje kunnen staan tussen al dat testosteron.’
Helena heeft van jongs af aan een grote interesse voor het leger. ‘Ik denk dat de typische dingen mijn aandacht trokken. Zoals het uniform, de wapens, de interessante toepassingen. Een heel snel vliegtuig met bewapening in plaats van een normaal vliegtuig. Een heel zot systeem in plaats van een saaiere toepassing in het echte leven.’ Maar de beslissing om zich in te schrijven aan de KMS kwam er pas enkele maanden voor de toelatingsproeven. Ik dacht: ‘Je gaat toch niet naar het leger, niemand doet dat.’ Maar op de opendeurdag van de KMS besefte ze dat studeren in het leger de beste keuze voor haar was.
Toelatingsproeven
Helena nam deel aan de toelatingsproeven waarna het in spanning afwachten was. ‘We kregen de uitslag op 21 juli, de dag van het nationaal defilé. Ik kreeg die middag een telefoontje met de boodschap dat ik geselecteerd was. De euforie kon niet op natuurlijk.’
‘De motivatie moet vanuit jezelf komen’
Samen met vijf andere jonge vrouwen en een veertigtal jonge mannen kon ze in september 2015 haar militaire studie starten. Nog altijd zien velen deze opleiding en het leger als een mannenwereld en het tekort aan vrouwen is er dan ook reëel. Op dit moment is nog geen 10 procent van het korps een vrouw. Dat er een tekort aan vrouwen is, was voor Helena tijdens haar opleiding ook duidelijk. Helena kan het weinig aantal vrouwen maar moeilijk verklaren. ‘Er zullen vrouwen zijn die worden afgeschrikt door zo’n mannenwereld. Sommige vrouwen kunnen hun plekje daar gewoon niet vinden, maar er zijn er ook die dit alles gewoon niet interessant vinden. De motivatie moet vanuit jezelf komen.’
Volgens Helena doet defensie wel veel moeite om de vrouw in de kijker te zetten. ‘Ze doen hun best om het beeld van een echt mannelijk leger te doorbreken,’ zegt Helena. Tijdens de opendeurdagen worden de vrouwelijke leden gevraagd om aan te tonen dat er ook vrouwen nodig zijn in het leger.
Toch merkte ook Helena dat het ‘vrouw-zijn’ bij defensie niet altijd even simpel was. ‘Ja er zijn verschillen en defensie wil zijn best doen om van vrouwen evenveel te verwachten als van mannen, maar het moet ook eerlijk blijven en dat leidt soms tot frustraties,’ benadrukt Helena. Zo geeft ze zelf het voorbeeld van een warme zomerdag, uitgeput na een zware training. Iedereen wilde zijn T-shirt uitdoen, maar de meisjes mochten dat niet. ‘Dat was een moment waarop we erbij wilden horen, we wilden deel uitmaken van de groep en behandeld worden als de jongens. Maar het leger liet dat niet toe. Ze hebben daar ook hun redenen voor.’
Moeilijke beslissing
Uiteindelijk besliste Helena twee studiejaren later, in 2017 om haar opleiding aan de KMS stop te zetten. Dit had voor haar twee redenen.
Enerzijds zag het er naar uit dat Helena niet de afstudeerrichting kreeg die ze graag wilde. ‘Toen ik mijn studie aan de KMS in september 2015 startte, schreef ik mij in voor de richting Polytechniek. Na drie jaar aan de KMS moet je een studierichting kiezen. Of je die ook effectief mag doen, hangt af van je punten. Ik schreef me in voor Polytechniek, maar het aantal plaatsen voor die richting is zo beperkt dat ik onderaan de lijst eindigde. Daarom ben ik overgestapt naar de richting Sociale en Militaire Wetenschappen, maar daar voelde ik me niet goed bij. Het zou betekenen dat ik nog jaren een richting zou volgen waar ik niet helemaal achter stond.’
‘Dat heeft mij doen nadenken of ik wel pas in het plaatje van defensie’
Anderzijds was de sfeer tussen de studenten ook niet wat het zou moeten zijn. ‘Ondertussen ging het ook niet goed met bepaalde mensen in onze klas, toevallig jongens. Er waren veel kliekjes en er werd veel na geroddeld. Dat zorgde voor een bedrukte sfeer in de groep. Soms mocht je niet naar huis in het weekend en kon je niet even ventileren. Dan bleef je altijd in diezelfde omgeving en dat woog na een tijd wel echt door,’ vertelt ze. ‘Dat heeft mij ook doen nadenken. Of ik daar wel thuishoor, of ik wel pas in het plaatje van defensie.’
Tijd voor iets anders
Nu studeert Helena industrieel ingenieur aan de KU Leuven. Ze zit op kot en heeft een heel andere levensstijl dan toen ze haar opleiding aan de KMS volgde. ‘Ik heb geen spijt van mijn keuze,’ benadrukt ze. Als ze eraan terugdenkt dan denkt ze ook vooral aan de dingen die goed liepen. ‘Ik heb daar veel vriendschappen opgebouwd en je groeit ook sterk in discipline. Je zit daar dag en nacht dus kom je in een heel speciale, intieme sfeer terecht. Ja, het is toch wat specialer dan het typische studentenleven. Maar ik voel me op de KU Leuven wel meer op mijn gemak. Er zijn veel minder verplichtingen en er is geen arendsoog dat neerkijkt op alles wat je fout doet. Ik heb het gevoel dat ik hier meer mezelf kan zijn.’
Helena heeft haar opleiding aan de militaire school niet afgewerkt maar spijt heeft ze dus niet. Voor haar is het een mooie opleiding en dat wil ze ook tonen aan anderen, vooral vrouwen. ‘Ik wil zeker niet het beeld of idee geven dat het onmogelijk zou zijn omdat ik ben gestopt,’ beklemtoont ze. ‘Er zijn ook veel vrouwen die slagen en het zelfs beter doen dan de mannen, maar je moet wel je mannetje kunnen staan.’
Voor een keer trekt Helena haar oude uniform nog eens aan. Een uniform dat vele mooie herinneringen naar boven haalt.
Tekst, foto bovenaan, reportage ©Jasmien Geivers en Dimke Baessens, andere foto’s: ©Helena