Slachtoffers en daders van seksueel grensoverschrijdend gedrag pleiten om een hulplijn, dat blijkt uit een onderzoek van De Morgen. Wie denkt aan seksueel grensoverschrijdend gedrag denkt aan mannen die je nafluiten en gore opmerkingen maken of iemand die je ongewenst aanraakt maar ook verkrachting valt hieronder. Wat kan je doen als je in contact komt met seksueel grensoverschrijdend gedrag? ‘Slachtoffers vinden het vaak moeilijk om erover te praten’ , zegt seksuoloog Laura Houtmeyers.

Velen onder ons komen in contact met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Iemand raakt je aan zonder je toestemming, probeert je te zoenen of je wordt gepusht. ‘In de wet staat dat er sprake moet zijn van toestemming zonder druk, dwang of geweld. Wanneer er toch sprake is van druk of dwang, is er sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ook wanneer iemand onder invloed is van alcohol, is diegene niet in staat zijn volledig toestemming te geven’, zegt seksuoloog Laura Houtmeyers. ‘Een “ja” onder druk is geen toestemming.’

Toestemming

Toestemming is erg belangrijk. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat mannen of vrouwen in een relatie vaak toestemmen tot seks met hun partner, ook al hebben ze daar eigenlijk geen zin in. Dat doen ze om de noden van hun partner te bevredigen en om spanningen te voorkomen. ‘Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen gewilde seks en toegestemde seks. Het is niet omdat je toestemming geeft dat je het ook echt wil’, aldus Houtmeyers. Ook wanneer er toestemming is, kan er sprake zijn van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het is dus erg belangrijk hierover te praten.

‘Slachtoffers vinden het vaak moeilijk om erover te praten’

Praten

Volgens Houtmeyers is praten de boodschap. Wanneer je in contact bent gekomen met seksueel grensoverschrijdend gedrag, ga je best naar een plek waar je je veilig voelt of een persoon waarbij je je veilig voelt . Met die persoon kan je praten en eventueel aangifte doen. ‘Slachtoffers vinden het vaak moeilijk om erover te praten. Ze schamen zich of willen niet dat het naar buiten komt omdat de dader vaak geen onbekende is’, legt Houtmeyers uit.

Nog steeds doen weinig slachtoffers aangifte, toch is het belangrijk voor de verwerking en om ervoor te zorgen dat de dader geen nieuwe slachtoffers kan maken. Je kan ook wachten met aangifte doen, maar dan ga je best naar het ziekenhuis voor de nodige lichamelijke onderzoeken. Dan stellen de dokters een medisch rapport op dat nadien opgevraagd kan worden voor onderzoek. ‘Uit onderzoek blijkt wel dat wanneer de aangifte zo snel mogelijk gedaan wordt en er een onderzoek opgestart wordt, het de beste resultaten oplevert’, aldus Houtmeyers.

‘Wanneer je denkt slachtoffer te zijn geweest van seksueel grensoverschrijdend gedrag, dan zat je wel in een situatie waar er iets niet klopte’

Wat als je slachtoffer denkt te zijn?

Niet iedereen die met seksueel grensoverschrijdend gedrag in contact komt, weet dit meteen. Seksueel grensoverschrijdend gedrag is niet altijd een brute verkrachting. ‘Wanneer je denkt slachtoffer te zijn geweest van seksueel grensoverschrijdend gedrag, dan zat je wel in een situatie waar er iets niet klopte. Anders denk je zoiets niet’, zegt Houtmeyers. Ook dan is praten belangrijk. Praat erover en misschien kan je gesprekspartner de situatie vanuit een ander perspectief bekijken.

Je kan ook naar de politie gaan. ‘Het is mogelijk eventueel een bemiddeld gesprek aan te gaan met de dader. Dat kan al heel wat ophelderen’, legt Houtmeyers uit.

Wat als je zelf dader denkt te zijn?

Een dader die zelf naar de politie stapt omdat hij of zij denkt iemand aangerand te hebben, zie je niet vaak. ‘In de ideale wereld zou het zo gaan’, vindt Houtmeyers. Haar belangrijkste tip is om ook dan weer te praten. Ga in gesprek met de andere partij, wie weet heeft die persoon het niet zo ervaren. ‘Wanneer je zelf dader denkt te zijn is het ook gewoon belangrijk erover te praten. Dat kan eventueel anoniem want er is wel al een hulplijn, maar die hulplijnen worden vooral gepromoot voor slachtoffers.’ Het probleem met de hulplijnen die er al zijn is dat je vaak eenmalig geholpen wordt en doorverwezen. Omdat de drempel zo groot is, is het belangrijk dat je meteen goed geholpen wordt.

‘Daders die zo koud zijn dat ze geen spijt hebben van wat ze gedaan hebben zijn zeldzaam’

Hulplijn

‘Ben ik over de schreef gegaan?’ of ‘Was dit aanrading?’ of ‘Is fantaseren over verkrachting fout?’
Dit zijn vragen waarmee je ergens terecht moet kunnen, dat zeggen ook de slachtoffers en daders die meededen aan het onderzoek van De Morgen. Een hulplijn gespecialiseerd in seksuele grenzen en met de nodige expertise kan hier de oplossing bieden. Velen die met seksueel grensoverschrijdend gedrag in contact komen, hebben dat niet meteen door. Zo’n hulplijn kan hen anoniem helpen. ‘Het kan zeker een meerwaarde zijn, zo’n hulplijn. Daders die zo koud zijn dat ze geen spijt hebben van wat ze gedaan hebben, zijn zeldzaam. Ook daders moeten ergens hun verhaal kwijt, of mensen die met gedachten of drang worstelen’, zegt Houtmeyers.

‘Misschien kan deze hulplijn de drempel helpen verlagen’

Er hangt nog steeds een taboe rond praten over seksualiteit, grenzen en relaties. Vaak is de drempel om een seksuoloog of psycholoog te bezoeken nog te groot. Wanneer je naar een seksuoloog gaat weet iedereen meteen dat het over seksualiteit gaat. ‘Misschien kan deze hulplijn de drempel helpen verlagen’, aldus Houtmeyers.

Tekst: Yoni Delplanque, foto: Kat Jayne via Pexels