Is een plastic flesje nu echt duurzamer dan een herbruikbare fles? Die vraag kan je niet zomaar beantwoorden. Wie een herbruikbare fles maar enkele keren gebruikt, en ze dan weggooit heeft een grotere impact op het milieu dan iemand die de fles ten volle benut. ‘Hergebruik is in de meeste gevallen ecologisch interessanter dan recycleren’, aldus Isabelle Vanhoutte, schrijfster van het Handboek voor de Circulaire Economie en freelancejournalist. Producent Spadel zet in op recycleren maar vindt het ook belangrijk dat de consument zich bewust is van hun verantwoordelijkheid: ‘Wij als producent krijgen vaak de opmerking dat we niet genoeg doen.’

Duurzaamheid is hip. We letten meer en meer op onze ecologische voetafdruk, herbruikbare drinkflessen zie je in alle kleuren en koffie drinken we het liefst uit onze eigen, herbruikbare beker. Dit is ecologisch en duurzaam denk je dan. Of iets nu echt duurzaam is, hangt af van verschillende factoren. Wie wil weten hoe groot de ecologische voetafdruk van een product is, moet een complexe berekening doen waarin alle stappen bekeken worden. Van grondstof tot eindproduct en van hergebruik tot verbranding, en zo berekenen hoe groot de impact was op het milieu. Voor die berekening bestaan er gelukkig tools.

Hergebruik

‘Een herbruikbare fles is pas interessant als je ze meerdere keren gebruikt,’ aldus Vanhoutte, ‘net zoals een katoenen zak pas interessanter is dan de plastic variant als je hem meerdere keren gebruikt. Maar, belangrijk: wanneer zo’n plastic zakje in het milieu terechtkomt dan is de impact veel groter dan die van een katoenen zak. Dit is een heel moeilijke oefening en je kan niet gewoon zeggen wat duurzamer is, zonder het in de context te bekijken.’

‘Hergebruik is in de meeste gevallen ecologisch interessanter dan recycleren’

‘Hergebruik is in de meeste gevallen ecologisch interessanter dan recycleren’, aldus Vanhoutte. Het is dan ook erg belangrijk dat je hergebruikt. Ben je je herbruikbare drinkbus thuis vergeten en moet je noodgedwongen een flesje water kopen? Gebruik het flesje dan een paar keer in plaats van het meteen de vuilnisbak in te gooien.

In de juiste vuilbak

Een recycleerbaar flesje heeft dus niet gegarandeerd een lagere impact op het milieu. Het recyclageproces gebruikt nog steeds veel energie en het product moet ook effectief gerecycleerd worden. Als de gebruiker het gewoon op straat gooit, of in de foute vuilnisbak, dan gebeurt dat niet. Producenten zouden hun verpakkingen moeten verzamelen en er zo voor zorgen dat ze ook echt opnieuw verwerkt worden. Zo krijg je een circulaire economie. Producenten zouden de consument moeten aanmoedigen om hun flesjes in de juiste vuilnisbak te gooien.

‘Wij als producent krijgen vaak de opmerking dat we niet genoeg doen’

Bij Spadel, producent van onder andere Spa en Bru, doen ze dat. Ze gebruiken hun verpakkingen om de consument aan te sporen tot sorteren. ‘Daar loopt het soms mis,’ zegt Charlotte Giroud, External Communication Manager bij Spadel, ‘wij als producent krijgen vaak de opmerking dat we niet genoeg doen. Maar het is belangrijk te weten dat de eindconsument ook diegene is die het plastic flesje in de juiste vuilnisbak moet gooien.’
Er is wel een soort gewaarwording aan de gang, merken ze bij Spadel, een flesje op de grond gooien kan niet door de beugel.

Gerecycleerd plastic

Plastic flesjes die in de blauwe zak terecht komen, worden gerecycleerd. Zo kan het zijn dat jouw sweater of flesje water, ooit zelf een plastic flesje was. ‘Wanneer plastic gerecycleerd wordt, krijg je het fenomeen: rPET,’ aldus Giroud, ‘rPET is wat men gerecycleerd plastic noemt. De ‘r’ staat voor recyclage en ‘pet’ staat voor Poly Ethyleen Tereftalaat en is een polyester.’ Dit soort plastic staat nog niet helemaal op punt en wordt nog niet door elke producent gebruikt.
Recyclage staat dus niet altijd garant voor een kleinere ecologische voetafdruk. Nu, en in de toekomst is het belangrijk in te zetten op hergebruik.

Tekst: Yoni Delplanque, illustratie: © Yoni Delplanque