De Formule 1-organisatie begon het seizoen met de slogan, #WeRaceAsOne. Een mooie boodschap, maar wel eentje die verloren gaat wanneer je ziet welke keuzes de organisatie maakt: een stuk bos dat dienst doet als militair domein, moet plaats maken voor een nieuw circuit in Rio De Janeiro en een extra race in Saudi-Arabië, een land gekend om haar repressie. We polsten naar de mening van ex-formule 1-piloot Bas Leinders en de persverantwoordelijke van Amnesty International, Lore Van Welden, legt ons uit waarom een race in Saudi-Arabië ethisch onverantwoord is.

Plannen in Rio

De plannen voor een nieuw circuit lekten al even geleden uit maar de kritiek is nog steeds even sterk. Nadat bekend raakte dat F1-baas James Carey een brief schreef naar de  burgemeester van Rio De Janeiro, Claudio Castro, ontstond er veel commotie. Die brief was namelijk een aanvraag voor de bouw van een nieuw circuit in Rio. Die bouw zou betekenen dat er een stuk bos volledig omgekapt moet worden. Zowel fans als piloten zijn niet akkoord.

Volgens Leinders is er ten eerste geen nieuw circuit nodig. ‘Er zijn genoeg circuits die Formule-1 waardig zijn die niet worden gebruikt. Zelfs hier in ons land hebben we twee circuits die kunnen dienen in de Formule-1-kalender.’ In Brazilië zelf zijn er ook meerdere circuits die kunnen dienen, maar waarvan de infrastructuur wat verouderd is. Het nieuwe circuit komt er dus om de sport te populariseren in Brazilië. ‘Dat hoeft eigenlijk ook niet. Zowel in de vroege als late geschiedenis van de sport, heeft Brazilië met Ayerton Senna en Felipe Massa twee zeer succesvolle piloten gehad’, zegt Leinders.

Politiek achter de schermen

Het is natuurlijk geen geheim dat er binnen Formule 1 veel politiek en geld gemoeid is. En dat is ook met deze beslissing rond het nieuwe circuit niet anders. ‘Brazilië zit de laatste jaren in een turbulente situatie met Braziliaans president Jair Bolsonaro’, geeft Leinders toe. Bolsonaro heeft namelijk al meerdere keren wouden ontbost zonder te herplanten dus het is niet de eerste keer dat er kritiek komt op zijn beleid.

Maar is er ook een oplossing? Mercedes-piloot Lewis Hamilton uitte zich al openlijk tegen het nieuwe circuit en fans zijn ook niet gediend met de plannen in Rio. Natuurlijk beslissen de teams zelf de racekalender niet, maar ze kunnen wel beslissen om niet te komen. Dat zou dan wel ten koste zijn van hun punten in het klassement. Maar ook andere piloten houden zich bezig met dit onderwerp. ‘Er zijn veel piloten die zich achter de schermen ook uitspreken over dit soort plannen, maar dat niet voor de camera doen’, zegt Leinders.

Gelijkheid, maar niet heus

Blijkbaar drong de kritiek op de beslissingen van de organisatie niet helemaal door. Enkele weken later besliste de F1 om een extra race in te plannen voor de kalender van het seizoen in 2021. Deze keer in Saudi-Arabië, een land gekend voor het niet opvolgen van de rechten van de mens en ongelijkheid tussen man en vrouw. ‘Op het vlak van mensenrechtenschendingen zijn er inderdaad een pak bezorgdheden’, vertelt Amnesty persverantwoordelijke Lore Van Welden.

Vrouwen die protesteerden voor het recht voor vrouwen om met de auto te mogen rijden, zitten bijvoorbeeld nog altijd opgesloten. Raar als je bedenkt dat de Formule 1 net heeft aangekondigd dat vanaf volgend seizoen ook de vrouwen competitie zal meerijden op acht van de 23 circuits. Welke acht circuits dit zullen zijn is nog niet bekend maar het lijkt vanzelfsprekend dat Saudi-Arabië niet op deze lijst zal staan.

‘Er worden ook positieve stappen gezet’, zegt Van Welden. ‘Denk aan de opheffing van het rijverbod voor vrouwen, maar het voelt wel een beetje wrang aangezien de vrouwen die hiervoor protesteerden nog steeds in de cel zitten.’

Sporten voor een goed imago

Volgens Lore is het niet de eerste keer dat Saudi-Arabië dit soort sportevenementen organiseert om hun imago naar de buitenwereld te verbeteren. Zo werd zowel de Spaanse als de Italiaanse Supercup in Saudi-Arabië gehouden.

‘Wij zijn ook niet per se tegen deze evenementen’, voegt Lore toe. ‘Wij zien dit eerder als een kans om de Saudische autoriteiten tot de orde te roepen en ze te vragen om de mensenrechten te respecteren.’

Belangrijke figuren in de sport kunnen daarbij helpen door zich uit te spreken over de situatie in het land. Amnesty International kijkt in de richting van Lewis Hamilton. De Britse kampioen in de sport sprak zich al meerdere keren uit tegenover verschillende soorten onrecht, zowel binnen als buiten de sport. Hamilton zelf heeft ook al gezegd dat hij zich wil uiten over de toestand, maar dat hij eerst nog wat extra onderzoek zal doen.

Voor geld danst de beer

Maar waarom maken zoveel sporten de overstap naar Saudi-Arabië? Zeker de Formule 1 met hun nieuwe slogan. Het antwoord is simpel: geld. Het feit is dat er in Saudi-Arabië veel oliegeld rond gaat en dat het land dus zeer kapitaal krachtig is. Fans van de sport staan niet te springen voor een nieuwe race in Saudi-Arabië, maar oliesjeiks met geld zijn er genoeg. Dat er mensenrechten worden geschonden, daar wordt een oogje voor dichtgeknepen.

De racesport wordt al langer bedreigd door de belangen van mensen met veel geld. Zij die echt van racen houden, kijken uit naar elke race, maar willen niet dat hun sport ten koste gaat van andere mensen of het milieu. De Formule 1-organisatie slaat de bal lelijk mis op deze manier. Wat als een mooie hashtag begon, lijkt nu steeds meer op een sarcastische grap. We Race As One, zolang dat die one genoeg geld heeft.

Tekst: Wannes Averhals, foto: Lukas Raich (CC BY-SA 4.0)