België staat op de 40e plaats van de 61 in de ‘Climate Change Performance Index’. De index werd 7 december gepubliceerd. We zakten in 2020 vijf plaatsen achteruit en scoren dus slecht op het bestrijden van klimaatverandering. Wel vierhonderd energie-en klimaatexperten analyseerden 57 landen uit de Europese Unie. Zij zorgen samen voor 90% van de wereldwijde broeikasgassen. Bram De Botselier, beleidsmedewerker Europees en Vlaams klimaatbeleid: ‘De index is heel kritisch, maar niemand beweert dat het Belgisch klimaatplan vooruitstrevend is.’ 

De landen worden beoordeeld op 14 criteria, onderverdeeld in vier categorieën: de uitstoot van broeikasgassen, het gebruik van hernieuwbare energie, de energie-efficiëntie en het klimaatbeleid. De index bestaat uit 40% uitstoot, 20% hernieuwbare energie, 20% energieverbruik, 20% klimaatbeleid. Ons rapport zag er als volgt uit: klimaatbeleid 7,78/20, energieverbruik 10,5/20, 6,37/20 voor hernieuwbare energie en 20,47/40 voor uitstoot.

Belgisch klimaatplan

Momenteel voldoet België niet aan de voorwaarden van het Parijs klimaatakkoord. Waarom scoorden we zo slecht? De Botselier legt uit: ‘We streven naar een ambitieus, maar wel realistisch én betaalbaar klimaatplan. We zijn een relatief klein land, met beperkte mogelijkheden op vlak van hernieuwbare energie. Transport is verantwoordelijk voor een groot deel van de uitstoot en dat kan België als transporteur niet verminderen. Energie intensieve clusters in de haven van Antwerpen zorgen er voor dat het veel moeilijker is om de emissies laag te houden. Onze doelstellingen zijn beperkter, maar tegelijk haalbaarder.’

De top drie blijft traditioneel leeg, want geen enkel land scoort goed genoeg om bij de top drie te horen. Zweden verdiende de vierde plaats. En ook onze buurlanden scoorden veel beter dan wij. Hoe kan dat? ‘Je kan buurlanden niet zo makkelijk vergelijken. Alles hangt af van de grootte van een land, hoe belangrijk de industrie is en hoeveel groen er is. In Zweden hebben ze veel meer bossen, die de uitstoot neutraliseren. België is te dichtbevolkt hiervoor’, verklaart De Botselier. 

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door Groen (@groenwerkt)

Alles begint bij de ambitie van de Belgische overheid. De index beoordeelde dan ook ons klimaatbeleid negatief. ‘De concrete  uitwerking blijft soms wat achter. Dat is nog een struikelblok. Het klimaatbeleid moet iedereen ten goede komen: zowel de bedrijven als de armere gezinnen en dat evenwicht is moeilijk. De nadruk zal meer liggen op de opvolgingen van de ministers. Elke minister heeft namelijk bepaalde klimaat streefdoelen waar ze verantwoordelijk voor zijn.’

Scharnierpunt

De komende tien jaar zijn een scharnierpunt. Als we het klimaat willen redden zal Europa een tandje mogen bijsteken. Het Vlaams klimaatplan loopt dit jaar ten einde. De Belgische plannen voor 2021-2030 werden al in 2019 goedgekeurd. ‘In 2021 proberen we geld vrij te krijgen van de Europese commissie. Dat gaan we vooral inzetten voor onderzoek naar waterstof en nieuwe fietsinfrastructuur. Onze gebouwen zijn redelijk oud, dus duurzame renovatie is ook een belangrijk punt.’ Op 10 en 11 december tekent België ook een akkoord om tegen 2030 de uitstoot met 55 procent te verminderen. Is dat niet te laat? De Botselier verduidelijkt: ‘Het is een soort verstrenging van de huidige doelstellingen. Als we afspreken om tegen 2030 dit te behalen, betekent dat niet dat er pas daadwerkelijk verschil is in 2030. Het is een langlopend traject waarbij we jaarlijks het emissiegehalte verlagen.’

‘Het is onmogelijk voor Vlaanderen om klimaatneutraal te worden of het zal heel veel kosten’- De Botselier

Uit het onderzoek van Climate Change Performance Index blijkt dat zelfs als alle landen scoorden zoals Zweden, klimaatverandering niet meer omkeerbaar is. Maar we kunnen de schade wel inperken. Zo wil heel Europa tegen 2050 klimaatneutraal zijn. Deze ambitie staat ook in ons federaal regeerakkoord, maar er is nog geen officiële doelstelling voor klimaatneutraliteit in België. ‘Het is onmogelijk voor Vlaanderen om klimaatneutraal te worden of het zal heel veel kosten. We hebben een vrij belangrijke industrie en zeer dichtbevolkte steden. We hebben gewoonweg de plaats niet om overal zonnepanelen en windmolens te zetten. Wat wel een oplossing is, is dat andere landen negatieve emissies ondertekenen. Dit wil zeggen dat ze via bossen meer CO2 uit de lucht zuiveren, dan dat ze uitstoten. Dat zou dan de emissies van de Vlaamse industrie compenseren’, beaamt De Botselier.

‘Veel weet ik niet over het klimaatbeleid en ik denk dat dat genoeg zegt, we zouden de effecten moeten voelen, zien en horen’ – studente Hanne Desutter

Klimaatactivisten aan het woord

Het afgelopen jaar kwamen er duizenden studenten op straat voor een groenere toekomst. De vraag is of zij ook gehoord worden. ‘Er wordt geluisterd naar de jongeren, de betrokken industrieën en de wetenschappers. De jongeren hebben een belangrijke boodschap overgebracht en die is zeker aangekomen’, benadrukt De Botselier. 

Wat vinden de studenten van ons klimaatbeleid? Amelie Van Sichem en Hanne Desutter hebben een passie voor het klimaat en deelden hun mening. 

Amelie Van Sichem, studente Journalistiek: ‘Ik vind het moeilijk om mijn mening te geven over het klimaatbeleid, maar ik merk zelf nog geen grote dagelijkse veranderingen. Dat is voor mij iets wat aantoont dat het beleid niet goed wordt uitgevoerd. Simpele dingen zoals meer vuilbakken op openbare plekken, minder plastic verpakkingen in de winkel en meer fietspaden mis ik nog. Tijdens de klimaatmarsen kwam er veel reactie vanuit de politiek, maar die is van korte duur. Ik weet niet wat er achter gesloten deuren wordt besproken, misschien zijn ze wel een goed beleid aan het uitwerken, maar ik vrees ervoor. Door het feit dat we geen veranderingen merken in ons dagelijks leven voel ik me niet gehoord.’

Hanne Desutter, studente maatschappelijke advisering: ‘Veel weet ik niet over het klimaatbeleid en ik denk dat dat genoeg zegt. We zouden de effecten moeten voelen, zien en horen. Die grote bedrijven worden niet gestraft, terwijl we weten dat ze de grootste vervuilers zijn. Klimaatverandering zullen we niet kunnen tegenhouden, maar we kunnen de effecten wel vertragen. Als de regering écht iets willen doen, dan zouden burgers de verschillen opmerken. Spijtig, want ik wil de gevolgen binnen 50 jaar niet zien.’

Tekst en foto: © Amber Lacasse