20/12/2020

De Amerikaanse verkiezingen waren weer een puinhoop

De Amerikaanse verkiezingen. Iedere vier jaar steevast, op 3 november, houdt de wereld zijn adem in. Geen enkele andere verkiezing op de planeet heeft zoveel invloed als deze. Maar de verkiezingen in Amerika zitten met een probleem. Meerdere zelfs. De polls zitten er meestal grandioos naast. Niemand begrijpt wat die electoral votes nu zijn, of hoe ze aangewezen worden. De verdeling van de kiesgebieden is corrupt. En bovenal, de telling is tergend langzaam.

Maar we zullen beginnen bij het begin: de polls. Afhankelijk van naar welke nieuwssite je kijkt, kunnen de pols tot maar liefst twintig procent van elkaar verschillen. Gelukkig zijn er ook nog iets objectievere polls, en die zijn iets accurater. Met accurater bedoel ik een gemiddelde foutenmarge van zes procent op de uiteindelijke uitslag. Zo verschillend van de Belgische polls is dat niet. Denk bijvoorbeeld eens terug aan de federale verkiezingen van 2018, toen Vlaams Belang alle verwachtingen te boven ging, en bijna tien procent hoger scoorde dan verwacht. Dat de polls in de Verenigde Staten er zo ver naast zitten, is dus niet abnormaal. Het probleem ligt eerder aan de enorme polarisatie en het twee-partij syteem. Om een mooie vergelijking te leggen: stel je even voor dat er bij ons maar 2 partijen bestaan: Vlaams Belang en PvdA. Moest de poll er dan 10 procent naast zitten zou dat verschrikkelijk zijn. En met resultaten die zo dicht bij elkaar liggen, is het in de Verenigde Staten nog erger.

Maar er is hoop. Als je interesse toont in de Amerikaanse verkiezingen, lees je dan niet in op polls en data. Lees je wel in op wat er omgaat in de doorsnee Amerikaanse burger. Als steeds meer mensen zich zorgen beginnen te maken over ‘de aanvallen van Antifa’ (een internationale beweging die fascisme bestrijdt, vaak misbruikt door huidig president Donald Trump als zondebok), kan je aannemen dat Trump wat aanhangers wint. Als steeds meer mensen zich zorgen maken over het ‘China-virus’, zal Biden op wat nieuwe volgers kunnen tellen.

Een kiessysteem uit 1800

Electoral votes. Een raar woord voor een even raar kiessysteem. Elke staat heeft ‘kiesmannen’. Mochten de Democraten de staat in kwestie winnen, stemmen al de kiesmannen op de Democraten. Maar hoe wordt dan beslist hoeveel kiesmannen er per staat worden aangewezen? De vuistregel is hierbij ‘in verhouding met de populatie bij de laatste telling’. Californië en Florida hebben bij uitstek de grootste populatie, dus zij krijgen de meeste kiesmannen. Een logische berekening? Niet helemaal, want ik zou evenveel tijd nodig hebben als deze 44-minuten durende video, om uit te kunnen leggen dat de kiesmannen eigenlijk op een heel andere manier worden berekend, om uiteindelijk toch ongeveer tot hetzelfde resultaat te komen.

De laatste drie decennia hadden de democraten zeven van de acht presidentsverkiezingen gewonnen, mocht je gewoon de stemmen had geteld. Toch gingen de Republikeinen met drie termijnen naar het Witte Huis.

Welnu, hier wordt het interessant. In 2016 verloor Hillary Clinton in een historische nederlaag van Donald Trump met 227 electoral votes tegen 304. Hillary Clinton lag nochtans vier procent voor op Trump, maar toch verloor ze.  Als ze simpelweg alle stemmen over heel de Verenigde Staten hadden geteld, zou Hillary Clinton met ruim drie miljoen stemmen hebben gewonnen. Het feit dat de stemmen worden geteld per staat, maakt Trump kon winnen met minder stemmen, maar wel met meer staten. Mocht je nu denken ‘ja, maar dat was toch een uitzondering?’. Wel, uit eigen onderzoek blijkt dat de laatste drie decennia de democraten zeven van de acht presidents-

verkiezingen wonnen, als je gewoon alle stemmen had geteld. Toch gingen de Republikeinen met drie termijnen naar het Witte Huis.

Het electoral college is dus van immens belang. Maar nog belangrijker zijn de swing states. Dat zijn staten die de ene verkeizing democratisch stemmen , en de andere republikeins. En keer op keer maken ze het verschil tussen winst en verlies. Staten als Florida, Arizona en Michigan staan historisch gezien bekend als swing states, maar elke verkiezing verschillen die swing states. Dit jaar waren dat er maar liefst elf verschilllende. Donald Trump won enkel Florida, North Carolina en Maine, en verloor enkel en alleen daardoor de verkiezingen.

Dat is hoe belangrijk Swing states zijn. In de laatste twintig jaar lagen de resultaten van de verkiezingen bijna altijd heel dicht bij elkaar. Twee of drie extra staten voor een van beide kanten en dan zou het resultaat zomaar het omgekeerde kunnen zijn.

 

Herteken eens een grens of twee

Gerrymandering is waarschijnlijk een term waar je nog nooit van gehoord hebt, maar hij is van enorm belang bij de verkiezingen. De betekenis van de term is vrij simpel en mooi afgebeeld door de afbeelding hiernaast: bij het verdelen van de kiesgebieden in de verschillende staten, wordt er sterk geknoeid. De meeste staten bestaan namelijk uit een onderverdeling van verschillende districten die op dezelfde manier werken als het electoral college systeem. Ze hebben dus een representative die ze kunnen verkiezen. Die precincts worden dan gegroepeerd in de iets grotere electoral districts. Door de grenzen van de verschillende electoral districts te herleggen, kan één van de twee partijen daar een ‘onverdiende’ winst uitslepen. Een mooi voorbeeld daarvan is Wisconsin, dat tussen 2008 en 2012 zijn districten herverdeelden. De Democraten hadden in 2008 55 procent van de zetels, wat net iets minder was als het aantal stemmen dat ze hadden gekregen als er door middel van popular vote was geteld. In 2012 kregen beide partijen ongeveer dezelfde aantal stemmen, maar door simpelweg de grenzen van de electoral districts een klein beetje te herleggen in hun voordeel, hadden de Republikeinen plotsklaps 60 procent van de zetels in handen.

De term gerrymandering kwam voor het eerst voor in 1812, toen de gouverneur van de staat Massachusetts een wel heel bijzondere grens had getekend, zodat hij verkozen kon worden. Jammer genoeg is het daarbij niet gebleven, en sindsdien is het probleem alleen maar groter geworden.

 

Tergend langzaam tellen

Tenzij je onder een steen leefde tijdens de verkiezingen, en de week erna, heb je al door dat het stemmen daar enorm traag gaat. Er is namelijk geen sprake van elektronisch stemmen. Alle stemmen moeten eerst gecheckt, en gedubbelcheckt worden op hun legitimiteit vooraleer ze kunnen geteld worden. En wanneer dat allemaal achter de rug is, mag je opnieuw beginnen tellen voor de hertelling. Voor de komende verkiezingen gaat dat er waarschijnlijk ook niet op beteren. Uit eigen onderzoek blijkt dat de uitslagen van de laaste verkiezingen altijd dicht bij elkaar liggen, en dat dit steeds dichter wordt. De enorme hoeveelheid stemmen die zijn ingezonden met de post, 97 miljoen om percies te zijn, zorgde ook voor heel wat heisa. Maar hoogstwaarschijnlijk zal dit ook de komende jaren populair blijven, om de simpele reden dat het gewoonweg makkelijker is. Je verliest geen weekend aan gaan stemmen, en het is toegankelijker voor zij die normaal gezien moeilijk of niet zouden kunnen gaan stemmen. Opblijven om naar de verkiezingsuitslag te kijken zal dus voorgoed iets van het verleden zijn. Tenzij het onmogelijke natuurlijk gebeurd en de Verenigde Staten in de 21e eeuw stapt met hun kiessysteem.

 

 

Tekst: © Robbe Debraekeleer

Foto ‘How to steal an election’:  CC BY-SA 4.0, Steven Nass via Wikimedia Commons

Uitgelichte foto: CC0 BY Element5 Digital via Pexels

Andere foto’s en visualisaties: © Robbe Debraekeleer