Het minste dat we kunnen zeggen is dat 2020 een zwaar jaar was. Naast onze mentale gezondheid, kreeg ook de wereldeconomie het hard te verduren. Hoewel de economie even stilstond, zijn er minder faillissementen en banenverlies tegenover 2019. 21bis sprak met Erik Vloeberghs, medewerker communicatie en informatie bij Statbel. Hij licht de cijfers toe. Seppe Piessens, één van de ongelukkigen die toch zijn job dit jaar verloor vertelt over het faillissement van zijn ex-werkgever Swissport en de 1.500 ontslagen die daarbij hoorden. 

Hotels, restaurants en winkels in België moesten sluiten na corona. Een zwarte periode voor alle ondernemers die hun omzet als sneeuw voor de zon zagen verdwijnen. Dit jaar was niet alleen zwaar voor de ondernemers, maar ook werknemers waren onzeker over hun job. 

Overheidssteun en systeem tijdelijke werkloosheid

Je zou denken dat deze coronaperiode gezorgd heeft voor heel wat faillissementen en banenverlies, maar de cijfers bewijzen het tegendeel: 2020 telt opmerkelijk minder faillissementen en verlies van banen dan in dezelfde periode vorig jaar, voor de pandemie. We zien een daling van 30% bij het totaal aantal faillissementen en een daling van 12% bij het totaal aantal banenverlies ten gevolge van die faillissementen. Hoe kan dit? Erik Vloeberghs van Statbel licht toe: ‘Je ziet hier goed de traditionele, vertraagde reactie van de arbeidsmarkt. De coronamaatregelen van de overheid beschermden bedrijven tegen het faillissement.’

In 2020 verliezen 15.151 mensen hun job en gaan er 6.110 bedrijven failliet, wat een daling is van ongeveer 12% en 30% tegenover vorig jaar. Van 18 maart tot 17 juni stelde de regering Wilmès een moratorium (het uitstel van het uitvoeringstermijn van een contract, nvdr) in op faillissementen van bedrijven die nog gezond waren voor de coronacrisis. Op 6 november besliste regering De Croo om opnieuw een moratorium in te voeren tot en met 31 januari. ‘De overheid schoot bedrijven te hulp door onder andere uitstel van betaling van de btw-aangiften, sociale bijdragen en bedrijfsvoorheffing. Bedrijven met minder inkomsten zoals de horeca, konden rekenen op een hinder- en compensatiepremie’, zegt Vloeberghs. De kans zit er dus in dat we in 2021 een golf van faillissementen en dus ook banenverlies tegemoet gaan. 

Het systeem van tijdelijke werkloosheid werd uitgerold: ‘Wie door de coronacrisis zonder werk kwam te zitten, kreeg toch nog 70% van zijn loon. Hierdoor konden bedrijven hun kosten terugdringen zonder werknemers te moeten ontslaan. Daarom ligt het aantal faillissementen voor 2020 kunstmatig lager dan in 2019’, aldus Vloeberghs. Volgens cijfers van Statbel, is het aandeel mensen die hun job verloren 50% fulltimers (rood), 30% parttimers (oranje) en 20% loontrekkende werkgevers (blauw). De helft werkte dus fulltime en is daardoor de grootste groep van banenverlies.

Swissport vs. Aviapartner

Volgens De Tijd kreeg Aviapartner steun van de overheid na het faillissement van Swissport, omdat Aviapartner nu het monopolie heeft in Zaventem. Swissport daarentegen, kreeg niets omdat zij geen steun kregen van het moederbedrijf Swissport International. Steun krijgen van de aandeelhouders was één van de vereisten van de overheid om zelf ook financiële steun te bieden. Aangezien Swissport Belgium al jaren verlieslatend was, wilden de aandeelhouders geen hulp meer bieden voor ons land. Dit betekende het einde van het duopolie tussen Swissport en Aviapartner. 

Een fulltimer die zijn job toch verloor door corona, is Seppe Piessens (22). Seppe werkte  een half jaar bij Swissport toen het bedrijf plots in moeilijkheden terechtkwam. Hij dacht dat hij als eerste de organisatie moest verlaten omdat hij er ook als laatste bijgekomen was, dus begon hij al gauw te zoeken naar een nieuwe job. Seppe getuigt voor 21bis over deze zware periode: ‘Sinds eind maart was ik tijdelijk werkloos omdat er weinig vluchten waren. Ik had geluk dat ik voor Lufthansa werkte en nog enkele dagen per maand mocht werken. Enkele collega’s zaten sindsdien fulltime thuis.’’ 

Op 8 juni kreeg Seppe zijn ontslagbrief per mail doorgestuurd. ‘In het begin hadden we nog hoop. We dachten dat we nog konden blijven werken om de geplande vluchten te laten doorgaan, maar dat bleek niet zo te zijn. Het grappige is dat ze niet eens de moeite deden om de schrijffouten uit de mail te halen waarin ze aan 1.500 personen hun ontslag aankondigden.’ Het verlies van Seppes job was een zware klap: ‘Aangezien ik geen volledig jaar werkervaring had, kreeg ik geen uitkering. Ik zat emotioneel diep, want dit was mijn eerste job. Ik woonde net alleen. Ik had een lening lopen voor een auto en geen recht op dopgeld. Ik heb letterlijk mijn laatste spaargeld moeten uitgeven aan pasta en tomatensaus om te overleven.’ 

Het ergste vond Seppe dat hij door de coronacrisis geen afscheid kon nemen van zijn collega’s. ‘Gezien de toestand, mochten we al een tijdje niet samen werken. Na het faillissement zagen we elkaar van de ene op de andere dag niet meer. Dat deed pijn. Ik had geluk dat ik twee maanden later een fulltime job vond bij DHL in Zaventem. Zo ben ik toch nog een beetje op de luchthaven.’

Tekst en illustraties: © Elise Ingels en Oa Vrebos