De wereld zoals we die kennen, wordt bedreigd door een uiterst gevaarlijke ziekte. In de jaren ’50 maakte de ziekte al een eerste grote slachtoffer en het gevaar is nog steeds niet geweken.

De panamaziekte dreigt de dagelijkse voedselvoorziening van 400 miljoen mensen weg te nemen en gigantische economische schade aan te richten. De schimmel tast de meest geteelde bananensoort ter wereld aan en verspreid zich snel. Maar er is hoop, wetenschappers over de hele wereld werken hard om een oplossing voor de ziekte te vinden.

Een van die wetenschappers is Fernando ‘Chucky’ Garcia (35), beter bekend als de BananaMan. Hij onderzoekt bananen en vooral de hardnekkige panamaziekte, die dreigt om alle eetbare bananen te vernietigen.

Oorspronkelijk is hij van Colombia. In zijn vroege carrière werkte hij vooral met koffieplanten, maar in 2012 schakelde hij over naar bananenonderzoek.
Fernando vertelt zelf over de carrièreswitch: ‘Ik had het gevoel dat ik niets meer bijleerde in mijn werk met koffie. Zo vond ik een positie om bananenonderzoek te verrichten in Wageningen in Nederland. Aanvankelijk was ik wat twijfelachtig om te veranderen van koffie naar bananen. Maar ik heb het risico genomen en nooit spijt gehad.’

Bananaman
Heel zijn leven lang was zijn bijnaam ‘Chucky’, maar sinds hij acht jaar geleden met bananen begon te werken, duurde het niet lang voordat zijn collega’s hem allerlei banaan gerelateerde bijnamen begonnen te geven.
‘Ze noemde me Superbanana, Bananaman of Doctor Banana. In begin vond ik dat heel erg vervelend. Ik werd altijd wat boos als iemand riep: “Hey Bananaman, hoe gaat het?”
Maar ik weet dat mensen het als compliment bedoelde en na een tijd begon ik het leuk te vinden. Nu sta ik op Instagram bekend als BananaMan.’

De betere banaan
Oorspronkelijk werkte Fernando met koffieplanten. Koffie staat bekend als een moeilijk gewas om te telen, maar bananen bleken nog veel moeilijker te zijn.

‘Het is extreem moeilijk om zaden van bananen te krijgen. Bananen die je in de winkel koopt zijn steriel. Ze bevatten geen zaden. Je moet duizenden planten bestuiven om duizenden vruchten te krijgen en dan het geluk hebben dat er één zaadje in zit.’

‘Bananen in de winkel bevatten geen zaden. Je moet duizenden planten bestuiven om duizenden vruchten te krijgen en dan het geluk hebben dat er één zaadje in zit.’

De vele soorten en variaties van bananen fascineren Fernando en hij is erg gepassioneerd om zijn favoriete vrucht te beschermen tegen de gevaarlijke panamaziekte.
Zijn grote uitdaging op dit moment is om een banaan te ontwikkelen die resistent is tegen de panamaziekte en ook eetbaar is.
Dat doet hij door wilde bananen te kruisen met elkaar. Ze zijn vaak resistent tegen de ziekte, maar zitten vol zaden en zijn daardoor oneetbaar. Fernando zijn ambitie is om een banaan te ontwikkelen, die resistent, eetbaar en gemakkelijk te vervoeren is, maar dat zal volgens hem waarschijnlijk nog minstens vijf tot twintig jaar duren.

Hoe eet je een banaan?
Naast zijn belangrijk onderzoek is Fernando ook een ambassadeur voor bananen. Hij geeft les in scholen en geeft graag les over bananen. Zijn stijl is zowel speels als educatief. Zo demonstreerde hij de ‘correcte’ manier van een banaan eten.

‘Ik denk niet dat er echt een correcte manier is. De meeste mensen breken de schil bovenaan met het steeltje. De apen openen ze van de andere kant, waar het zwarte puntje is. Je kan op het puntje knijpen om de banaan gemakkelijk te openen. Mijn manier is een beetje anders. Ik breek de banaan in twee en eet de helften apart op, omdat zo een grote banaan te veel is om in een keer op te eten.’
Bekijk ook de video waarin Fernando dit demonstreert.

Ludieke wetenschapscommunicatie
Speelse communicatie is een unieke troef die Fernando bezit. Via zijn Instagram wil hij aan wetenschapscommunicatie doen. Je vindt er foto’s van zijn werk, discussie over de panamaziekte, maar ook foto’s van zijn grappige sokken en de cartoons die hij tekent.

‘Ik zie mezelf als een content creator en tegelijkertijd ook als wetenschapspromotor. Ik promoot research, maar probeer ook het bredere publiek over wetenschappelijke thema’s in te lichten. Het is belangrijk om te mixen. De ene dag post ik een foto van mijn sokken, maar de volgende dag belangrijke weetjes over de panamaziekte. Zo wordt het niet te saai voor mensen.’

Met 10.000 volgers heeft Fernando een aardig bereik vergaart. Hij is heel erg blij dat mensen zo positief op zijn posts reageren. De voorbereiding en uitwerking van zijn videos en foto’s nemen soms een heel weekend in beslag, maar hij beschouwt het als zijn hobby.

‘Het is erg grappig, want het is onmogelijk te voorspellen welke posts mensen gaan leuk vinden. Soms werk je heel hard aan iets en kijkt er amper iemand naar en soms gooi je snel snel er iets op en heeft het een gigantische respons.’

Zelf tropische vruchten kweken
Fernando’s andere grote hobby, naast content creator, is tuinieren. Ook al is hij op zijn werk elke dag met bananenbomen bezig, groeit hij graag zijn eigen planten thuis.

Recent gaf hij op zijn Instagram advies over hoe je zelf een avocadoplant kan kweken.
‘Mensen vragen me heel vaak om advies, als agronoom weet ik veel over het kweken van planten en ik deel die kennis graag met anderen. Mijn specialisatie is tropische gewassen. Ik groei mango’s, koffie en avocado’s in mijn eigen appartement. Ik vind het zo fascinerend om een zaadje te zien groeien tot een plant.’

Je kan Fernandos avocadoplant genaamd ‘Pancho’ hier bekijken: https://www.instagram.com/p/CHun7INJVgV/

Over dat we met onze eigen kweek de wereld kunnen redden, is Fernando sceptisch.
‘Voor mij is het gewoon een hobby. Ik weet dat er een beweging is om je eigen planten te kweken, maar ik denk dat het wat onrealistisch is. Het is leuk om te doen en ik moedig het aan. Ik kweek zelf heel wat kleine groenten thuis, dat is leuk om te doen. Zeker als je er achteraf dan mee kookt. Maar je kan de wereld niet redden door je eigen eten te kweken, dat is een groter probleem dat mensen met ervaring moeten oplossen.

De toekomst van bananen
Wanneer Fernando naar de toekomst van bananen kijkt, maakt hij zich zorgen. Er is maar één bananensoort op de markt en de ziekte verspreid zich heel snel. Toen Fernando zijn doctoraat in 2012 begon, waren er maar vijf landen met panamaziekte. Nu acht jaar later, zijn er al 20 landen besmet.

‘We hebben de ziekte helemaal niet onder controle en er is ook geen bestrijdingsmiddel tegen. Eens de schimmel (panamaziekte is een schimmel) in de grond zit, is het voorbij. Niks meer aan te doen. Plaatsen waar de schimmel aanwezig is, worden gesloten en mogen nooit meer gebruikt worden voor bananenteelt.’

Hoewel de toekomst er wat grimmig uitziet voor de banaan, zijn mensen als Fernando over de hele wereld bezig met een oplossing te zoeken. Wie weet vinden we binnenkort de bananensoort van Fernando wel in de winkel.

Tekst en foto: © Jeffrey Meskens