04/01/2021

De underdog van de filmindustrie: ‘Mensen weten niet wat een kortfilm is’

Provence, Influenza of Anima. Filmtitels die je waarschijnlijk weinig zeggen. Maar misschien doen Bao, Un chien Andalou en The Neighbors’ Window wél een belletje rinkelen? Decennia voor YouTube en TikTok, waren kortfilms hét medium voor kortstondig vermaak. Hun korte lengte maakt hen dan ook perfect voor het huidige digitale tijdperk waarin we leven. Toch blijven kortfilms voor het groter publiek vaak onbekend terrein, maar de vraag blijft natuurlijk, waarom?

Hoewel enkele kortfilms heel geliefd zijn door het publiek, denk aan de bekende Pixar en Oscar-winnende kortfilms, zijn ze over het algemeen ondergewaardeerd. Ze worden niet alleen door de filmindustrie zelf uitgesloten, ze trekken ook geen groot publiek aan. De aandacht die de media geven aan langspeelfilms, is iets wat het kleine broertje naar verlangt. De hamvraag is dan ook waarom er zo weinig aandacht wordt besteed aan de kortfilm. Wanneer we de geschiedenis van de cinema onder de loep nemen, was dit niet altijd het geval.

A trip down memory lane

De kortfilm wordt, voor het grootste deel van zijn geschiedenis, gezien als het onafhankelijk kleine broertje van langspeelfilms. Maar de eerste films die ooit gemaakt werden, waren wel degelijk kortfilms. De eerste film ooit, La Sortie de l’Usine Lumière à Lyon van de gebroeders Lumière, was amper een minuut lang. Ook de eerste sciencefictionfilm Le Voyage dans la Lune van Georges Méliès duurde amper veertien minuten. Het maken van korte films was in de prille jaren van de cinema dan ook de norm. Wat is er met het medium gebeurd? Is het antwoord simpelweg dat het uit de mode viel?

Shot van ‘Le Voyage dans la Lune’ door Breve Storia del Cinema

Niels Putman, hoofd- en eindredacteur van het online magazine kortfilm.be, gelooft dat het verlies aan populariteit te wijten is aan meerdere factoren. ‘Kortfilms zijn naar de achtergrond verdreven en dat is jammer. Het is moeilijk te zeggen hoe dat precies komt. Het overaanbod van langspeelfilms en het feit dat deze met een ander soort distributiesysteem werken, zorgen ervoor dat kortfilms minder gekend zijn bij een breder publiek.’ Naarmate de technologie verbeterde, konden regisseurs langere features maken. Ook toonde het publiek aan dat ze een voorkeur hadden voor langspeelfilms. Zo werden kortfilms langzaam vervangen door de film van meer dan 90 minuten en werd deze als de prominente vorm aangenomen.

Het internettijdperk: YouTube en TikTok

Hoewel het medium niet langer mainstream is, kunnen we ons toch afvragen of het internet filmmakers de ruimte heeft gegeven om de creatieve tekortkomingen van Hollywood uit te dagen. We leven dan ook in een tijdperk waar we dagelijks korte audiovisuele content consumeren. Het internet staat namelijk vol met korte video’s, vlogs, TikToks en videoclips. De korte lengte van kortfilms is dan ook perfect gemaakt voor de digital age waarin we leven. We zijn korte video’s zo gewoon, dus waarom is er geen stijging in populariteit van kortfilms? ‘Ik denk dat het vooral te maken heeft met het feit dat er weinig algemene kennis rond kortfilms is. Niet alleen bij het breder publiek, maar ook binnen het publiek dat zich al op cinema toespitst.’, getuigd Niels. ‘We consumeren heel veel korte content online dus een link met een kortfilm wordt snel gemaakt, maar de beste content staat niet op YouTube.’ Hoewel het internet mensen in staat heeft gesteld hun eigen werk te creëren en te verspreiden, hebben korte films hun oude glorie niet herwonnen. Een deel van het probleem ligt bij het internet zelf. Met eindeloze keuzes op de loer en het overaanbod aan online content, heeft de consument geen weet meer. Het is makkelijk om een film online te plaatsen, maar het is moeilijker om op te vallen. Volgens Niels moeten we ook niet te negatief denken. ‘Ze worden goed gerepresenteerd op filmfestivals en er bestaan ook online platformen waar ze te zien zijn, maar je moet wel weten waar ze te vinden zijn’, zegt hij.

Videoclips als antwoord?

Terwijl het reguliere publiek niet meer naar ‘traditionele’ kortfilms kijkt, hebben videoclips aangetoond dat er nog steeds een enorme eetlust is voor kortfilms. Meer dan ooit gebruiken sterren kortfilms om hun projecten te promoten, omdat het hen in staat brengt hun artistieke visies aan te scherpen en een esthetiek te creëren. Regisseurs kunnen volwaardige plotlijnen bedenken, meer uitgebreide settings bouwen, adembenemende optredens geven en grensverleggende visuals maken. Muzikanten vervagen de grens tussen videoclip en film. Niels geeft wel aan dat een music video niet altijd beschouwt kan worden als een short film. ‘Het hangt af van case tot case. De ene clip kan beschouwd worden als een kortfilm, de andere niet.’ Muziekvideo’s kunnen dan wel prachtig gemaakt zijn met een hoge productiewaarde, het gebrek aan sterke personages of een innovatief verhaallijn is de belangrijkste reden om hier kieskeurig mee om te gaan.

Now what?

Goede kortfilms krijgen niet de aandacht die ze verdienen en dat is spijtig. Streamingplatformen als Netflix kunnen het medium wel revitaliseren en een antwoord bieden op het populariteitsprobleem. Niels is het hier mee eens: ‘Als er één platform is dat het breed publiek kan uitdagen, dan is dat Netflix. Als ze zouden inzetten op kortfilms zou dat heel interessant zijn.’ Het platform staat, eerlijk gezegd, niet bekend om zijn shorts en maakt het bovendien niet gemakkelijk om ze te vinden. Toch zitten er enkele juweeltjes in het catalogus. ‘Stel dat alle kwalitatieve kortfilms die nu op Vimeo verschijnen hun weg vinden naar Netflix, dan lijkt mij dat wel heel interessant om te zien hoe dat bij het publiek zou aanslaan’, besluit Niels.

 

Tekst: Michèle Lévêque, foto: Jakob Owens via Unsplash.