Je leest bijna elke week in de krant dat er grote hoeveelheden gasflessen gevonden worden. Maar wat is lachgas precies?

Vroeger was lachgas vooral bekend als narcosemiddel bij operaties. Het gas wordt ingeademd via een ballon. Via de longen komt het lachgas in het bloed naar de hersenen, maar het heeft geen lang effect. Het duurt maar enkele minuten en veroorzaakt een lichte roestoestand.

Paul Van Deun, voorzitter van de vereniging van alcohol en andere drugsproblemen: ‘Ik wil graag een onderscheid maken tussen lachgas en vluchtige snuifmiddelen. Vluchtige snuifmiddelen zoals verfverdunners en ether komen in de West-Europese landen amper voor, maar wel in Zuid-Amerika en Afrika. Hier zijn zoveel andere roesmiddelen gemakkelijk te krijgen én betaalbaar. In andere landen is dit amper het geval. In armere landen gaan mensen dus sneller naar vluchtige snuifmiddelen grijpen.’

Een anonieme persoon van De Druglijn verklaart: ‘De meesten die een verslaving hebben aan lachgas, zijn mentaal verslaafd. Fysieke verslaving komt veel minder vaak voor. Wie steeds vaker naar de roes verlangt of die roes steeds weer opzoekt, kan er mentaal afhankelijk aan geraken. De gebruiker moet dan steeds meer snuiven om nog dezelfde roes te voelen. Jongeren gebruiken soms verschillende ballonnen per keer en gebruiken verschillende achter elkaar om die roes, die maar een paar minuten duurt, te blijven voelen.’

Gevolgen van een verslaving

‘Lachgas is zeker en vast gevaarlijk’, legt de anonieme spreker van De Druglijn uit. ‘Als je heel veel begint te gebruiken of een grotere dosis neemt, kan je last krijgen van je evenwicht en kan je moeilijker op je benen staan. Sommigen voelen hun vingers, handen en andere lichaamsdelen tintelen. Het kan ook steeds meer effect hebben op je spieren en ademhaling. Een grote dosis is dus zeker gevaarlijk.’

‘Je kan een vitamine B-tekort krijgen en schade aan de hersenen, omdat lachgas zuurstof wegneemt en je hersenen eventjes geen zuurstof krijgen. Dat is niet altijd even dramatisch, maar het gaat niet zonder risico’, legt Paul Van Deun uit. ‘Bij langdurig gebruik van lachgas kan je een tekort van vitamine B12 oplopen. Het ruggenmerg wordt dan beschadigd en dit kan dwarslaesies als gevolg hebben. Dwarslaesie is een onderbreking van de zenuwen in de rug, waardoor je verlamd kan geraken. Lachgas kan ook tijdelijke dementie veroorzaken.’

‘Als je lachgas fout gebruikt, kan je ook schade oplopen. Normaal gezien adem je lachgas in via een ballon. Als je dat niet doet, dan komt dat gas heel koud uit de flacon waarin het zit en kan je je verbranden. Dit zorgt voor directe schade aan de lippen, tong of luchtwegen’, verklaart Paul Van Deun.

Populariteit bij jongeren

Lachgas is zeer populair bij jongeren omdat jongeren er makkelijk aan geraken. Het is niet verboden, het kost niet veel (twee tot drie euro per ballon) en het lijkt helemaal niet schadelijk. Daardoor lijkt het een goed alternatief voor drugs die wel slecht en verboden zijn. Lachgas lijkt heel onschuldig en daardoor is het zo populair.

Paul Van Deun: ‘Wij stellen ons de vraag hoe we het moeten interpreteren. Eerst dachten we dat het een fenomeen was van korte duur, maar het ziet ernaar uit van niet. Er is een markt ontstaan achter lachgas, van verkopers. Die het doelbewust promoten op feestjes. In de krant verschijnen er wel vaker artikels over auto’s die gevonden worden met liters lachgas in de koffer. Als dat een eigen leven gaat leiden wordt dat gevaarlijk. Een verslaving houd je niet alleen vol, ze wordt in stand gehouden omdat iemand tot een groep behoort waar anderen ook drugs gebruiken en aanzetten het ook te doen. Als de groep lachgasgebruikers groter wordt en ook regelmatiger lachgas gebruiken, dan wordt het een probleem.’

Geen campagne

‘Daarom hebben we met de gezondheidswerkers (een vereniging die zich bezighoudt met problemen en preventie en verslavingen, nvdr), nagedacht over een campagne tegen lachgas. Maar we hebben beslist om dat niet te doen, omdat we het zo meer gaan verspreiden. We geven er liever niet veel aandacht aan. Het Vlaams Expertisecentrum voor Alcohol en andere Drugs (VAD) heeft een folder met uitleg en factsheets en de risico’s worden erin vermeld. Het fenomeen is maar in een heel beperkte kring gekend en zo problematisch dat we er iets aan willen doen. Dus mogen we geen campagne voeren naar de hele bevolking, want dan loop je het risico dat je meer reclame maakt dan dat het iets uithaalt’, verklaart Paul Van Deun.

Vluchtige snuifmiddelen zoals lachgas zijn legaal in België. Maar er kunnen wel GAS-boetes op staan in verschillende gemeenten of steden. In Antwerpen mag je geen lachgas bezitten of verkopen. We doen er steeds meer aan om lachgas in toom te houden, zeker omdat er vaker grote hoeveelheden lachgas gevonden worden in grote steden, vermeldt de VAD.

Gebruik in Nederland

In Nederland hebben 64 jongeren in de afgelopen twee jaar dwarslaesie opgelopen door het gebruik van lachgas, meldt de Volkskrant. In juni 2020 was er een onderzoek in Nederland naar gevolgen van lachgas door de Nederlandse vereniging voor Neurologie.

In België zijn er geen cijfers over vluchtige snuifmiddelen en lachgas, maar in Nederland wel. Daar komt het meer in de kijker dan in ons land.

Tekst en datavisualisaties: Louka Van Aelst, foto: David Ngo