Er zijn steeds meer jongeren die te maken krijgen met een eetstoornis tijdens de lockdown. Het gebrek aan structuur, problemen die samenvallen en de voortdurende confrontatie met jezelf zorgt ervoor dat je er mentaal en fysiek onderdoor gaat. Ook studente Britt kampt sinds een aantal weken met een eetstoornis. Ze botste al vaker op eetproblemen, maar nu pas neemt de eetstoornis de bovenhand. ‘Ik trainde meer om af te vallen dan voor mijn plezier.’

Online lessen volgen, sociale isolatie en de uitzichtloosheid van de coronacrisis: de nieuwe situatie weegt zwaar door op onze mentale gezondheid. Steeds meer jongeren krijgen te maken met verschillende soorten eetstoornissen. Dan gaat het vooral over anorexia nervosa , boulimia nervosa en de eetbuistoornis of binge eating disorder, schrijft Het Laatste Nieuws. Studente Britt verteld het verhaal over haar strijd met een eetstoornis. 

‘Ik had al langer problemen met mijn zelfbeeld en met eten. De kerstperiode deed er niet goed aan. Dan heb je nog de zatte nonkel die op dat moment geen filter meer heeft en zegt dat je een dikke poep hebt. Zo’n opmerkingen zijn niet slecht bedoeld, maar ze hakken er wel altijd in. En daarna moet het dessert nog komen.’ 

Het is moeilijk om te weten wie een eetprobleem zal ontwikkelen. Volgens Eetexpert zijn er een aantal risicofactoren, die de kans op eet- en gewichtsproblemen verhogen, zoals ontevredenheid over je lichaam, over-evaluatie van je gewicht, ongelukkig zijn of angsten en de regulatie van je eetgedrag. Bij dit laatste gaat het vooral over factoren die de regeling van honger moeilijker maakt, zoals persoonlijkheid, dieetgeschiedenis en opvoeding.

‘In januari speelde de gedachte om af te vallen al in mijn hoofd,’ geeft Brit toe, ‘maar ik deed nog niets concreet. Ik had examens en wou mij daar op kunnen focussen. Tegen de laatste week van de examens werd het alleen maar erger in mijn hoofd. Plots heb ik de klik gemaakt dat het genoeg was geweest en dat is geleidelijk aan in mijn eetgewoonten overgeschakeld. Ik at veel minder, woog me elke dag en probeerde ongeveer een kilo per dag af te vallen.

Tussendoortje als uitdaging 

Britt begon haar afvalstrategie door te sporten om eten te compenseren. ‘Ik at met de gedachte dat ik het daarna wel ging wegsporten. Ik trainde meer om af te vallen dan voor mijn plezier. Ik ben in een vicieuze cirkel terechtgekomen. Ik tel continu wat ik eet en dan kijk ik hoeveel ik moet sporten om het eraf te krijgen. Ik kijk vaak op mijn horloge om te zien of ik wel genoeg heb verbrand. Ik wil eten, maar mijn eetstoornis laat het niet toe.’ 

Eetstoornissen kunnen ernstige lichamelijke complicaties veroorzaken, sommige onomkeerbaar. Denk hierbij bijvoorbeeld aan haaruitval, menstruatiestoornissen, een uitgedroogde huid, vertraagde informatieverwerking en concentratieproblemen. Naarmate een eetstoornis zich verder ontwikkelt, wordt de impact op het lichaam te groot en kan het ook  de emotionele en psychologishe ontwikkeling belemmeren. Verschillende aspecten in je leven kunnen hierdoor aangetast worden, waaronder je gezinsleven, identiteitsontwikkeling en sociale contacten. 

Door de coronacrisis vielen sociale contacten voor een groot deel weg. Voordien voelden mensen met een eetstoornis vaak een soort angst om met vrienden weg te gaan, omdat het gevaar bestaat dat er eten of drinken wordt aangeboden. Deze angst is tijdens de lockdown voor een deel ook weggenomen, net zoals de sociale controle van mensen die jou en jouw eetpatronen goed kennen. 

‘Wanneer ik hulp zoek is mijn eetstoornis boos op mij, omdat die de kans niet meer zal krijgen om verder te gaan. Eng hé?’ 

Enge gedachten 

‘De grootste oorzaak voor mijn onzekerheid zijn mensen rondom mij’,vertelt Britt. ‘Mijn coach is plots heel erg beginnen afvallen en iemand anders uit mijn team is plots intensief beginnen sporten. Als ik hun vooruitgang zie, kijk ik naar mezelf en wil ik ook zo zijn. Dan denk ik dat het niet snel genoeg gaat bij mij. Daarbovenop komt nog alles dat ik zie op social media. ’

Eetexpert laat weten dat het belangrijk is om een evenwichtig eetpatroon te ontwikkelen van attitudes en vaardigheden: gezellig, gevarieerd, genoeg en geregeld. Eten moet leuk zijn en er moet voldoende variatie zitten in je eetpatroon. Daarnaast is het belangrijk om te luisteren naar je lichaam. Heb je genoeg of nog honger? Ten slotte heb je regelmaat nodig. Plan wat je eet, zowel je maaltijden als tussendoortjes. Bij een onevenwicht van deze vier basiscomponenten, spreek je van een hapering in het eetgedrag. 

‘Ik kan op een gezonde manier afvallen, maar dat duurt lang. Mijn eetstoornis gaat nooit blij zijn. Wanneer ik hulp zoek is mijn eetstoornis boos op mij, omdat die de kans niet meer zal krijgen om verder te gaan. Eng hé?’ 

‘Ik wil dat zelf niet, maar ik heb het niet in de hand’

Hulp van buitenaf 

Je kan nooit op basis van iemands gewicht of uiterlijk afleiden of iemand een eetstoornis heeft. Ze komen voor over het hele gewichtsspectrum en niet elke eetstoornis ziet er hetzelfde uit.. Afhankelijk van de mate van voedingsvermijding en compensatiegedrag, kan het gewicht variëren tussen ondergewicht en obesitas. 

‘In het begin viel het niet zo erg op bij mijn gezinsleden,’ vertelt Britt. ‘Totdat een vriendin van mij contact had opgenomen met mijn zus. Mijn vriendin is twee jaar geleden zelf in een eetstoornis beland. Ze is nu aan de betere hand, maar ze merkte al snel de signalen op bij mij. Ze heeft toen contact opgenomen met mijn zus. Mijn zus begon thuis meer op mij te letten. De ene dag vroeg ze of ik een pizza wou en ik zei meteen nee. De andere dag vroeg ze of ik zin had in een slaatje en dat wou ik dan weer wel. Ze merkte dat het te ver ging en dan heeft ze het verteld aan mijn mama. Ik wist niet dat mijn vriendin het had doorverteld aan mijn zus en al zeker niet dat mijn mama het wist. Achteraf volgde er een heel erg zwaar gesprek. Ze wilden dat ik hulp ging zoeken, omdat het anders niet goed zou komen. Langs de ene kant voelde ik mij geviseerd en buitengesloten, maar langs de andere kant wist ik dat ze het goed bedoelde. Uiteindelijk hebben we beslist om een afspraak te maken bij een diëtiste. Hier ga ik nu één keer per week naartoe. Ik doe er wel iets aan, maar het heeft even geduurd voordat ik hulp wou aanvaarden.’

Voor wie met een eetstoornis kampt, is het belangrijk om op tijd hulp te zoeken. Met eetproblemen kan je terecht bij diëtisten, psychologen en artsen. Soms kan er ook een multidisciplinair team opgestart worden, volledig aangepast aan jou. Op deze manier kan je de juiste hulp krijgen, die je nodig hebt. Als buitenstaander is het beter om je niet te veel te moeien met het eetgedrag van iemand met een eetstoornis. Je kan zeggen dat je je zorgen maakt, zonder te pushen en verplichtingen op te leggen. Volgens Eetexpert kan je je zorgen best bespreken met de persoon in kwestie en niet met zijn/haar omstaanders. De persoon in kwestie kan zich anders onveilig bij je voelen en zich volledig afsluiten. Dat maakt het alleen maar moeilijker om nog hulp aan te bieden. 

‘Soms heb ik het gevoel dat het alleen maar erger is geworden sinds dat mijn familie het weet. Hoe harder zij mij pushen en controleren, hoe meer mijn eetstoornis gaat tegenwerken en hoe moeilijker het is om er niet naar te luisteren. Ze hebben mij zelfs al gezegd dat wanneer mijn eetstoornis opkomt, het lijkt alsof ze tegen iemand anders bezig zijn. Mijn gezichtsuitdrukking verandert en ik word heel gemeen. Ik wil dat zelf niet, maar ik heb het niet in de hand. Als zij het wat meer loslaten, kan ik proberen mijn eetstoornis tegen te werken.’

De juiste mindset 

Sociale media kan voor velen een zware trigger vormen. Accounts die je eetstoornis verder aansporen, kan je best uit de weg gaan. 

‘Ik probeer nu ook mensen te ontvolgen op sociale media die mij triggeren, zoals bikinifoto’s die mij onzeker maken. Ik volg mensen met de juiste mindset en die mij kunnen helpen. Soms komt het ook uit onverwachte hoek. Ik had bijvoorbeeld een tweet gelezen van een meisje dat vijf kilo was afgevallen. Dat was een hele erge trigger voor mij. Ik ben blij voor die persoon, dat het haar lukt. Ik gun het anderen, maar ik wil het zelf ook. Zelfs mijn TikTok-algoritme is ondertussen al zo gefixeerd op eten. Vanaf dat je één keer een video kijkt, dan neemt dat het meteen over.  Ik probeer dit nu weg te krijgen.’

TikTok en andere media maken gebruik van bepaalde algoritmes. Ze bieden content aan op basis van je gedrag op de app. Welke filmpjes kijk je het meest, welke verschillende soorten accounts volg je of welke soort content krijgt je like? Wanneer de app een antwoord heeft op deze vragen, krijg je regelmatig dezelfde content voorgeschoteld. Als je bijvoorbeeld een filmpje ziet over eten en hier verder op het account gaat kijken, is de kans groot dat je steeds vaker dit soort content te zien krijgt. Als je weet dat eten een trigger is, scroll dan best meteen verder als je daar iets over ziet en breng geen bezoek aan het account dat deze content laat zien. 

De coronacrisis heeft ervoor gezorgd dat onze dagelijkse structuur volledig wegviel. Structuur is belangrijk voor je eetpatroon. Het is normaal dat we nu anders eten, maar voor mensen met een eetstoornis kan dit heel moeilijk zijn. Hun dagelijks ritme valt weg en dan is hervallen niet uitgesloten. Het is belangrijk om hier terug een ritme in te vinden, een evenwicht tussen voldoende bewegen en de juiste voeding. 

‘Tijdens de coronacrisis werd ik te veel geconfronteerd met mezelf. Ik heb lang niet kunnen trainen en de weegschaal was niet ver weg. Ik begon minder te eten, omdat ik toch geen energie nodig had voor te trainen. Thuis zijn maakt het voor mijn eetstoornis nog moeilijker. Ik kan mijn boterhammen niet weggooien, omdat ik bijna nooit alleen ben. Dat is goed, maar in mijn hoofd is dat een groot nadeel.’

Ben je op zoek naar hulp of zit je met vragen? Bij Eetexpert kan je terecht voor al je vragen en zij kunnen je verder helpen voor de juiste hulp.  

Tekst & foto: © Akyna Peeters