Het jaar 2020 was niet alleen voor veel studenten eentje om snel te vergeten. Ook voor de KU Leuven was het een zwart jaar. De affaire-Reuzegom liet diepe sporen na, die voor altijd onuitwisbaar zullen zijn. Het signaal dat de KUL aan het begin van dit academiejaar gaf met een nieuw diversiteitsbeleid was een stap in de juiste richting, maar is dat ook gemeend?

December 2018. Zoals ieder jaar houdt studentenclub Reuzegom zijn jaarlijkse doop. Studenten die lid willen worden, moeten daarvoor deelnemen aan een extreem tweedaags ritueel. Dat jaar doen er drie schachten mee. Kleineren, vernederen, ontmenselijken. Allemaal traditie en onschuldig, tot de doopmeesters het net te ver drijven. Eén van de schachten, ingenieursstudent Sanda Dia uit Edegem, overleeft het ritueel niet. Maar het is niet alleen de gruwel van deze zaak die in het collectief geheugen gegrift staat. Ook de lakse manier waarop de KU Leuven communiceerde, zorgde terecht voor een golf van verontwaardiging. De lichte tuchtsanctie die de betrokken leden kregen, was niet meer dan een vermanend tikje op de vingers. Al snel volgden de aantijgingen aan het adres van de universiteit elkaar dan ook op. Elitair, racistisch en te weinig inclusief. Het antwoord van de onderwijsinstelling hierop kwam er bij de aanvang van dit academiejaar. Met een campagne over inclusie en diversiteit wilde de KUL de plooien gladstrijken. Akkoord, alleen is de timing om woke te worden net iets té toevallig. Nooit eerder in haar geschiedenis repte de universiteit een woord over diversiteit. Tot de mediarel van afgelopen zomer.

De universiteit besefte maar al te goed dat er nood was aan een krachtig signaal na het zware gezichtsverlies, maar de timing van de campagne roept bij mij eerder vragen op dan dat ze antwoorden biedt. Dergelijke ommezwaai kan nooit een oplossing zijn voor reputatieschade. Integendeel: weinigen zullen het initiatief echt au sérieux nemen.

Tweede probleem: zelfs als is de bedoeling puur – en wil de KUL zich voortaan echt profileren als inclusief en divers – een instituut van die omvang verander je niet op 1-2-3. We mogen niet vergeten dat de KU Leuven in eerste instantie een onderwijsinstelling is, en niet zomaar één. Dankzij een sterke reputatie, opgebouwd doorheen de jaren, is de KU Leuven wellicht ‘s lands beste en moeilijkste universiteit. Daar verandert een nagelnieuw diversiteitsbeleid niets aan. Universiteiten zoals de KUL, die ambities hebben om zich te onderscheiden, zijn in zekere zin aangewezen op selectiviteit. En dat is ook wat de KUL gemaakt heeft tot wat zij vandaag is. En dat lijkt op zijn beurt weer moeilijk verenigbaar met inclusie. Het doel van de campagne is meer diversiteit en de aanvaarding daarvan, maar wat verandert er aan de moeilijkheidsgraad door te zeggen dat je inclusief bent? 

Geen woorden, maar daden

Wat wel een goede oplossing was geweest, was het tonen van menselijkheid. Iedereen maakt fouten. Ook rectoren of professoren. Naar mijn gevoel had de KU Leuven veel meer bereikt met oprechte excuses voor de gebrekkige communicatie dan met een campagne met een woke sausje. Maar goed, het is wat het is. Ik hoop vooral één ding, en dat is dat de KUL het daadwerkelijk meent. Geen woorden, maar daden. Laat het voor eens en altijd duidelijk zijn: je voorstellen als inclusief en divers, maar er dan in wezen geen aandacht aan schenken, is pure hypocrisie. En dat is nog erger dan het niet te zijn in de eerste plaats.

Tekst: Jarne Devroey, foto: Clay Banks on Unsplash