27/10/2021

Period shaming: waarom is menstruatie taboe?

Dit natuurlijk verschijnsel, bekend bij iedereen, dat pubermeisjes en vrouwen ervaren over de hele wereld: menstrueren. De maandstonden is een maandelijks proces van ongeveer een week waarin een vrouwelijk lichaam het baarmoederslijmvlies afstoot via de vagina. Dat baarmoederslijmvlies is het bloed.

De menstruatie is een gezonde verwerking en maakt deel uit van de menstruatiecyclus. Deze helpt het vrouwelijke voortplantingssysteem op een mogelijke zwangerschap.

Een menstruerende vrouw verliest tussen 25 en 80ml bloed. ©Cliff Booth

Toch is het praten over ongesteldheid nog ongemakkelijk en geen gangbaar gespreksonderwerp. Waarom is dat zo?


Period shaming niet nieuw

Period shaming is letterlijk het « te schande maken van menstruatie ». Je stem verlagen om erover te praten of andere termen gebruiken voor menstruatie zijn voorbeelden van period shaming. Deze uitdrukkingen zijn gebruikt om het zo verbloemd mogelijk mee te delen.

Volgens Amerikaans gynaecoloog Jen Gunter bestaat dit ongemak al sinds het begin der tijden. « Hiervoor moeten we eeuwen of zelfs millennia teruggaan. »

Als vertrekpunt kunnen we de religieuze teksten nemen. Uit de drie monotheïstische religies: het jodendom, het christendom en de islam. Deze teksten zeggen min of meer hetzelfde: menstruatiebloed is onrein bloed.


Menstruatie wereldwijd 

Doorheen de millennia’s beleven meisjes en vrouwen hun menstruatie in verschillende werelddelen anders. In ontwikkelingslanden is de toegang tot producten voor de vrouwelijke hygiëne zeer beperkt. Vrouwen in deze regio’s gebruiken herbruikbare doeken om menstruatiebloed op te vangen, maar zij beschikken niet over de nodige voorzieningen of reinigingsmiddelen om de gebruikte doeken te reinigen.

In Nepal moet een vrouw tijdens haar menstruatie weg van het dorp. Ze woont afgezonderd in een kleine hut.

Deze tradities kunnen leiden tot de dood. Elk jaar sterven er vrouwen als gevolg van deze rituelen. ’s Nachts kunnen ze aangevallen worden door wilde dieren of sterven ze aan rookvergiftiging omdat ze zichzelf warm proberen te houden.

Kan je zwanger worden bij het menstrueren? Mislukt de mayonaise wanneer een menstruerende vrouw dat zou maken? We horen zovaak dat er niet langer een onderscheid is tussen wat echt is en wat niet. SHE. Health Clinics, dat gespecialiseerd is in vrouwenzorg, heeft achttien feiten en fabels opgesomd. Zou jij het verschil kunnen zien tussen wat waar en onwaar is?

 

De kracht van sociale media

Het sociale mediakanaal Instagram heeft twee keer een foto gecensureerd in 2015 van kunstenares  Rupi Kaur, waarop een jonge vrouw te zien is die op een bed ligt. Op haar grijze joggingsbroek en lakens zijn twee vlekjes menstruatiebloed zichtbaar.

 

Voir cette publication sur Instagram

 

Une publication partagée par rupi (@rupikaur_)

De jonge vrouw wilde een ongemak bestuderen: waarom is menstruatie nog steeds zo’n taboe in onze samenleving?

Instagram verwijderde de foto tweemaal omdat deze de ‘community guidelines’ zou schenden.

Nederlanders Lieke Smets (24) en Honorata van den Akker (27) vormen samen de menstruatiemeisjes. Zij gaan de strijd aan tegen period shaming. Er wordt niet genoeg over menstruatie gepraat, vinden ze. Daarom wensen ze verandering. Vorig jaar startten ze een podcast, de menstruatiemeisjes podcast.

Lieke Smets (links) en Honorata van den Akker (rechts). © Kiana Maria

Zij hebben het over menstruatiecups, hormonen, de kleur van menstruatiebloed alsook persoonlijke verhalen en nog veel meer.

“Praten over menstruatie is niet vies.” ©Menstruatiemeisjes

De menstruatiemeisjes delen vier tips mee in om zelf period shaming tegen te gaan: 

1. Maak je wc menstruatievriendelijk, oftewel: leg tampons en maandverband zichtbaar neer en zorg voor een prullenbakje waarin je het kunt weggooien.

2. Praat over menstrueren en je cyclus, en spreek mensen aan op period shaming.

3. Lees, luister en kijk: een boek, podcast of serie. Zo kwam VPRO in augustus met het platform Maandverbond waar je alles te weten komt over je cyclus. En in het boek van Lieke Smets en Honorata van den Akker Ben je ongesteld of zo? Lees je alles en meer over je menstruatie.

4. Gebruik de juiste woorden. Een vulva voor vulva, vagina voor vagina en zeg liever ‘menstruatie’ in plaats van ‘ongesteld zijn’. Dat laatste heeft namelijk een negatieve associatie. ‘Ik ben ongesteld.’ staat in feite voor: ‘Ik ben ziekjes, ongezond, onwel.’

Tekst: Leslie Mindombe
Foto: Cliff Booth (CC BY 2.0)