08/12/2021

COLUMN – Handen omhoog of ik schiet (met vooruitstrevende voornaamwoorden)

Beste moraalridders, ultieme verdedigers van de complexe Nederlandse grammatica en defensieve twitteraars die beschikken over een arsenaal aan verwijten waarvan de topfavoriet ‘woke trut’ het vaakst in de mond, of liever in de vingers, belandt. Het siert jullie wel, hoe jullie alsmaar terugvallen op jullie favoriete argument. De schurken die achter de nieuwe voornaamwoorden zitten, zouden zinnen doen muteren totdat er van de semantiek niets anders overblijft dan een labyrintische waas. Ze stelen vol overmoed conservatieve structuren uit de stoffige spellingsgidsen die krampachtig vasthouden aan oude grammaticale gewoontes.

Noem me gerust een van die boeven, maar ik kan niet anders dan de paradox te onthullen die in jullie gedachtegangen sluipt. Want voornaamwoorden als ‘die’ en ‘hun’ zijn te gecompliceerd, maar wat grijpen jullie graag agressief naar archaïsche attributen om jullie boodschap over te brengen. Geen naamwoordstijl of netelige nevenschikking die daaraan ontsnappen kan. Individuen die zich schuldig maken aan een spellingsfout of twee nagelen jullie, de hoogopgeleide elite, maar al te graag aan de schandpaal. Nochtans worden de voornaamwoorden ‘hij’ en ‘zij’ in jullie spreken maar al te vaak ingeruild voor ‘die’. Wanneer het jullie uitkomt, uiteraard.

Als jullie zo’n complex taalgebruik toch zo graag met beide armen omhelzen, waarom is er dan net daar geen plaats meer voor twee (niet zo) nieuwe voornaamwoorden? Het heeft niets te maken met taal, maar met de oogkleppen die er uitstekend in slagen jullie zicht te belemmeren. Want wat ik zie, is dat groepje onschuldige boeven dat zich krachtig ontketent van jullie stalen symbolische handboeien. Wat ik zie, is een groepje excentrieke eigenheden dat er simpelweg niet meer in slaagt gegijzeld te worden door enkele talige eigenschappen.

Mastodonten van interessante én androgyne persoonlijkheden boeien ons al decennialang. Als de vraag naar nieuwe voornaamwoorden eerder was komen bovendrijven, durf ik wedden dat legendes als David Bowie en Freddie Mercury verre van aarzelend aanspraak hadden gemaakt op de voornaamwoorden ‘die/hun’. Of hebben jullie het strategisch gemist toen Prince de woorden ‘I’m not a woman, I’m not a man, I am something that you’ll never understand’ door zijn microfoon liet weerklinken?

De klok tikt verder en net zoals genderidentiteiten, worden taaleigenschappen sneller fluïde. Als iemand er niet in slaagt een moeilijke taak te volbrengen, fluisteren we die persoon doorgaans graag toe: ‘moeilijk gaat ook’. En ja, moeilijk gaat ook. Afhankelijk van wat onder de noemer ‘moeilijk’ valt. Van jullie, die naar hartenlust onschuldigen terroriseren met wapens die eruitzien als metaforen, spreekwoorden en complexe bijzinnen, zou ik wel verwachten dat twee extra voornaamwoorden in jullie geestelijke grammaticaboekjes zouden passen. Als we onze ogen sluiten voor de misdaad die het toelaat om ‘als’ en ‘dan’ door elkaar te gebruiken, hou ze dan maar vooral stevig gesloten voor mensen die niet meer vragen dan onze erkenning voor wie zij zijn.

Tekst: Arianna Bianchi, eindredactie: Olivia Stalpaert
Beeld: © Arianna Bianchi