Sinds 2019 is gameverslaving officieel erkend als een stoornis door de Wereldgezondheidsorganisatie. Toch bestaan er nog veel vragen rond de verslaving. Hoe schadelijk kan een gameverslaving zijn? Wanneer ben je precies gameverslaafd? En hoe heeft corona een invloed gehad hierop? Samen met expert Dimitri Das (39) en ex-gameverslaafde Victor Van Rossum (26) nemen we een duik in de wereld van gameverslaving.

Er is een reden waarom gameverslaving nog maar twee jaar geleden is erkend als stoornis. Het is namelijk een fenomeen dat weinig voorkomt. Er bestaat ook iets als risicovol gamen: de stage voor een gameverslaving. Volgens expert Dimitri Das hangt het allemaal af van de periode. ‘Men spreekt pas van een gameverslaving wanneer er twaalf maanden aan een stuk intensief gegamed wordt,’ legt Das uit. ‘Soms heb je gamers die twee maanden lang veel gamen, maar hierna terug uit die gevarenzone gaan. Denk bijvoorbeeld aan de kerstperiode, wanneer jongeren veel nieuwe games krijgen. Dan gaan ze een aantal weken intensiever gamen. Gameverslaving komt het meeste voor bij kinderen en jongeren.’

Maar een gameverslaving herkennen is niet zo makkelijk als het lijkt. Je kunt er namelijk geen cijfer op plakken, zoals twaalf uur per dag gamen. ‘Het gaat over controleverlies. We spreken van een gameverslaving Wanneer een levensdomein zodanig onder druk staat dat iemand niet meer kan functioneren door de hoeveelheid gamen’, aldus Das. ‘Er constant aan denken, ook wanneer je niet aan het gamen bent, hoort daar ook bij. Natuurlijk is elke situatie heel anders en is het veel afwegen. Daarom is die periode van twaalf maanden belangrijk, dan zie je sneller een patroon.’

‘Ik moest stoppen met mijn opleiding, want ik gamede al mijn spaargeld op’

Daar kan Victor Van Rossum over meespreken, hij was namelijk gameverslaafd op twaalfjarige leeftijd en raakte hier pas uit toen hij negentien was. ‘Ik gamede dagelijks veertien uur. Het was altijd mijn grootste prioriteit. Gamen kwam eerst, al de rest kwam later. Zo ben ik moeten stoppen met mijn opleiding, want ik gamede al mijn spaargeld op’, aldus Van Rossum. ‘Ik zorgde niet meer voor mezelf. Mijn dieet bestond uit Doritos en Monster Energy.’

Waarom worden mensen gameverslaafd?

Net zoals het herkennen van een gameverslaving, is de reden waarom voor iedereen anders. ‘De kern ligt natuurlijk bij het feit dat ze een voorliefde hebben voor gamen en dat ze er goed in zijn. Ze voelen zich dus goed tijdens het gamen, iets wat misschien in het echte leven niet altijd zo is. Het geeft afleiding van de realiteit,’ zegt Das.

‘Ze voelen zich goed tijdens het gamen, iets wat in het echte leven niet altijd zo is.’

Victor werd vroeger veel gepest en zocht daarom een toevlucht in games. Daar vond hij de afleiding die hij zocht. ‘Ik gebruikte gamen als een soort ontsnapping. Ik werd namelijk veel gepest van de lagere school tot en met het middelbaar. Ik praatte er thuis niet over omdat ik me ervoor schaamde’, legt Van Rossum uit. ‘Ik voelde me heel onveilig in de echte wereld. In de online wereld had ik vrienden en keken mensen naar me op, aangezien ik best goed was in de game.’

Online games zijn dan ook bijna altijd de favoriete games van gameverslaafden. Dit omdat ze dat positieve sociale contact hebben. Iets dat ze vaak missen in de echte wereld. ‘Ik speelde vooral heel veel League of Legends’, vertelt Victor. ‘Maar uiteindelijk maakte het me niet zoveel uit wat ik speelde. Ik moest me niet eenzaam voelen als ik games speelde.’

Gevolgen van een gameverslaving

Bij de lichamelijke gevolgen van een gameverslaving kun je zelf meteen een tekening bij maken. Een combinatie van een slecht dieet en amper beweging kunnen ernstige gevolgen voor je lichaam hebben. ‘Ik zorgde heel erg slecht voor mezelf. Ik woog maar 54 kilo’, vertelt Victor. ‘Ik was echt een soort spook. Ik had ook heel vaak buikpijn, waarschijnlijk door m’n chipsdieet.’

‘Ik zorgde heel erg slecht voor mezelf. Ik woog maar 54 kilo’

Maar ook mentaal zat Victor er zwaar door. ‘Ik haatte mezelf en heb meerdere zelfmoordpogingen gedaan tijdens mijn verslaving’, knikt Victor. ‘Ik dacht echt dat mensen beter af waren zonder mij. Zolang ik in mijn kamer zat en iedereen met rust liet, kon ik niets fout doen.’

Naast de gevolgen voor je lichaam en geest, heeft een gameverslaving ook ernstige gevolgen voor je sociale leven. ‘Je ziet vaak dat er een disbalans ontstaat tussen offline en online. Het online netwerk krijgt veel meer belang terwijl het offline netwerk onder druk begint te staan’, legt Das uit. ‘Daar zie je vaak de risico’s dat bepaalde levensdomeinen zoals bijvoorbeeld offline vrienden worden verwaarloosd door het gamen.’

‘Gameverslaafden moeten niet per se stoppen met gamen, maar gewoon wat minder.’

Maar Dimitri wilt gamen zeker niet uitsluiten. ‘Gameverslaafden moeten niet per se stoppen met gamen, maar gewoon wat minder’, aldus Das.
Ook wanneer je genezen bent van een gameverslaving blijft de drang om te gamen je dagelijks achtervolgen. Victor heeft die drang nog steeds, maar raakte sinds zijn opname in de kliniek geen game meer aan. ‘Ik speel helemaal geen games meer. ‘Ik ben vandaag zes jaar clean. Die drang heb ik natuurlijk nog steeds en die zal er altijd blijven,’ zegt Victor. ‘Mijn grootste trigger is eenzaamheid. Als ik me eenzaam voel, probeer ik naar andere verslaafden in herstel te bellen.’

De omgeving

Als naaste van iemand met gameverslaving is het soms moeilijk om te weten wat je exact moet doen. Het is belangrijk om zo snel mogelijk de hulp van een professional in te roepen. Volgens Dimitri is het ook belangrijk om de ouders, of ouderfiguren, te betrekken in het proces als het gaat om kinderen. ‘Bij jongeren kun je bijvoorbeeld meer naar de verslaafde zelf kijken, terwijl bij kinderen het gezin erbij betrokken moet worden om afspraken te maken’, legt Das uit. ‘Het is dus belangrijk om uit te zoeken wat het gezin met z’n allen kan doen om dingen te verbeteren.’

De moeder van Victor voelde zich in het begin machteloos, maar gaf Victor uiteindelijk een keuze die zijn leven voorgoed zou veranderen.

‘Mijn moeder wist niet wat ze met me moest doen, aangezien een gameverslaving heel nieuw is. Je kunt niet gewoon googlen hoe je met gameverslaafden moet omgaan. We hebben dus een hele lange periode veel ruzie gehad’, vertelt Victor. ‘Op een dag ging ik naar beneden en stond m’n moeder daar met een laptop open, waar een formulier openstond voor een opname bij Yes We Can Clinics. Dat is een kliniek voor verslavingen, waar gameverslaving al werd erkend als een stoornis. Ze gaf me toen twee keuzes: ofwel moest ik het huis uit, ofwel liet ik me opnemen. Ik heb er toen voor gekozen om het formulier in te vullen, omdat ik toch ergens wat hoop zag. Dat is de beste keuze van mijn leven geweest.’

‘Wat ouders niet weten is dat ze het gedrag van hun kind niet kunnen veranderen, maar ze kunnen wel hun eigen gedrag veranderen’

Ondertussen geeft Victor soms advies aan ouders die met gameverslaafden thuiszitten. Hij vindt dat de ouders meer kunnen doen dan ze denken. ‘Wat ze vaak niet weten is dat ze het gedrag van hun kind niet kunnen veranderen, maar ze kunnen wel hun eigen gedrag veranderen. Hiermee bedoel ik dat ouders meteen een iPad voor hun neus zetten wanneer hun kinderen luid of vervelend zijn. Dit geeft de kinderen meteen het gevoel: als je je slecht voelt moet je een spelletje spelen. Wanneer diezelfde kinderen dan wat ouder zijn en hetzelfde doen, is het ineens niet meer goed.’

Corona

Het valt op dat er tijdens corona een duidelijke curve is qua ongeruste ouders bij verschillende klinieken. Die was tijdens de eerste lockdown heel laag, maar steeg heel snel tijdens de tweede lockdown. ‘In de praktijk merk je dat ouders, vooral tijdens de eerste lockdown, gerustgesteld waren. Dit met de gedachte : ‘ze houden zich bezig’. Tijdens de tweede lockdown merkte ik dat er veel meer vragen kwamen van ongeruste ouders’, vertelt Das.

Ondertussen zijn we al een eindje verder van de eerste en tweede lockdown. Dimitri merkt dat er veel minder aanmeldingen zijn de laatste twee maanden. ‘Dit komt omdat jongeren meer naar buiten willen nu ze het terug mogen. Daardoor zitten ze dus minder snel achter hun game’, legt Das uit. ‘Corona heeft dus zeker een impact gehad op gameverslavingen. Positief en negatief.’
Benieuwd of Belgen meer of minder zijn gaan gamen door het coronavirus? Via onderstaande datavisualisatie vind je antwoorden.

De toekomst

De eerste stap was gameverslaving erkennen als een stoornis, maar er moeten nog heel wat stappen genomen worden volgens Dimitri. ‘Op medisch vlak wordt het zeker al heel serieus genomen. Daarnaast worden ouders zich ook steeds meer bewust van gameverslavingen en willen ze hulp zoeken voor hun kinderen’, knikt Das. ‘Het probleem ligt vaak bij de overheid en de maatschappij. Ouders zijn vaak heel lang op zoek naar de juiste hulp omdat de overheid niet genoeg middelen aanbiedt. op dat vlak hebben we dus nog veel werk voor de boeg. Maar de bal is beginnen rollen, dat is een goede eerste stap.’

‘Ik hield alles stil en dat heeft gezorgd voor een hele erge verslaving’

Wanneer de stap naar professionele hulp nog net iets te groot is, is het belangrijk om er op z’n minst over te praten.
‘Ook al is het moeilijk te geloven, je bent nooit alleen. Het is zo belangrijk om erover te praten. Ik hield zelf alles stil en dat heeft gezorgd voor een hele erge verslaving’, vertelt Victor. ‘Deel je problemen. Maakt niet uit met wie, zolang je er maar over praat.

Tekst: Jolien Pollet, eindredactie: Marte Everaerts
Foto: © Jolien Pollet