Maak kennis met pathologische leugenaars in hippe true crime series
De gehypte Netflix documentaires Inventing Anna en the Tinder Swindler slepen je mee in het verhaal van pathologische leugenaars. Ook ‘forensisch onderzoeker’ Dr. Bones uit de gelijknamige podcastreeks van de VPRO geraakt verstrikt in een web van zijn leugens. Wanneer wordt liegen crimineel?
Een Tinderdate die iets verzwijgt en vervolgens geld van je leent – en niet meer teruggeeft – is wat anders dan forensisch onderzoek doen zonder daar de juiste diploma’s voor te hebben. Toch komen al deze verhalen samen in de categorie ‘true crime’, oftewel ‘waargebeurde misdaad’. In deze categorie staan pathologische leugenaars tussen moordenaars en pedofielen. Hoe komt het dat true crime in een opmars is? Waarom krijgen we geen genoeg van de verhalen van deze misdadigers? En vinden we pathologische leugenaar interessant omdat iedereen wel eens liegt?
Dr. Bones, de forensisch onderzoeker zonder diploma
De Nederlandse onderzoeksjournalist Hansje van de Beek dook samen met haar collega Michelle Salomon in het verhaal van Dr. Bones. Michelle las in de krant dat de Nederlandse Peter B. zonder de juiste diploma’s, aan de hand van leugens en vervalsingen, aan de slag ging als forensisch onderzoeker. De nieuwsgierigheid van de twee onderzoeksjournalisten werd aangewakkerd, waarop ze naar antwoorden zochten in de podcastreeks Dr.Bones. ‘We vroegen ons af hoe dit allemaal is kunnen gebeuren’, vertelt Hansje. ‘Hoe is het Peter B. gelukt om zo ver te komen met zijn leugens? Door al zijn verhalen samen te brengen vind je een patroon in de leugens. Na een tijdje dacht ik vaak: “Ach, typisch peter”, hoewel ik de man niet persoonlijk ken.’
Wanneer we Hansje vragen of ze een verklaring heeft voor de interesse in true crime, antwoordt ze dat het niet zozeer de verhalen zijn die boeien, wel de manier waarop ze worden gebracht. ‘Over het algemeen zijn het heel vermakelijke verhalen. Doordat de reporter de luisteraar meeneemt in zijn onderzoek, wordt dit nog interessanter. De luisteraar bewandelt hetzelfde pad en zoekt mee naar de waarheid.’
De misdaad is gepleegd, de dader opgepakt en jij zit veilig in de zetel met een zak popcorn. Het dichtst dat je bij een misdaad kan komen, is door ‘Inventing Anna’ of ‘The Tinder Swindler’ te bingen. Dat maakt het net zo leuk. Er kan je niets overkomen, je voelt je veilig. Dit is een tweede reden waarom we graag naar true crime kijken. In tegenstelling tot horrorfilms word je niet verrast, je weet namelijk al wat er gaat gebeuren.
Vrouwen
In de studie ‘Women and Crime’, schreef Melissa Jane Hardie dat de interesse voor true crime bij vrouwen het grootst is. Zij identificeren zich vaak met het slachtoffer, dat ook een vrouw is. Dit geeft een spanning, een soort kleine kick.
Iedereen kan zich interesseren in gewelddadige verhalen. Bij vrouwen is er interesse naar verkrachting, moord en seriemoord, terwijl mannen oorlogs- en bendeverhalen verkiezen, is de conclusie van Lisa Levy in haar onderzoekt…. Dit schreef Lisa Levy in haar onderzoek ‘The dead have no rights: Women and true crime’.
Dit bericht op Instagram bekijken
Als je veel true-crime podcasts luistert, is het je allicht opgevallen dat veel zaken door vrouwen worden uitgelegd. Zo heb je De Volksjury, Al sla je me dood, De moordcast, … maar ook YouTube series waarbij vrouwen zich opmaken terwijl ze vertellen over waargebeurde misdaden. Natuurlijk zijn er ook mannen die deze zaken brengen, denk maar aan De stemmen van Assisen, een podcast van Het Nieuwsblad. Maar de vrouwelijke interesse in dit thema valt niet te ontkennen.
Dit bericht op Instagram bekijken
Hoe pathologische leugenaars verstrikt geraken in hun eigen leugenpaleis, kan je je wel voorstellen. Maar hoe Dr. Bones erin slaagde om deze leugens aan te vullen met vervalste documenten om zo naar rampgebieden te trekken als forensisch onderzoeker, blijft een raadsel. Geluk bij een ongeluk: Dr. Bones maakte geen dodelijke slachtoffers, die waren er al.
Tekst: Stien Leys, Eindredactie: Hanna Daniels
Foto: cottonbro (CC BY 2.0)