Slechts enkele weken geleden werd nog een scholiere in elkaar geslagen aan de schoolpoort en niemand greep in. Studente Trix Vandenbroeck (18) maakte iets gelijkaardigs mee: ‘Ik voelde me teleurgesteld in de samenleving.’ Om dergelijke voorvallen de vermijden organiseert de stad Gent al twee jaar omstaanderstrainingen, waarin inwoners leren omgaan met ongewenst gedrag. Vlaams minister voor Gelijke Kansen Bart Somers (Open VLD) wil dat initiatief vanaf volgend jaar uitbreiden naar zo’n twintig andere Vlaamse gemeenten en steden, waaronder Mechelen.

Toen studente Reyanne (15) op 26 september in elkaar geslagen werd na schooltijd, zagen verschillende medeleerlingen het gebeuren. Sommigen filmden het zelfs, maar niemand kwam tussenbeide.

Omstaanderstrainingen moeten mensen leren actief op te treden als ze getuige worden van ongewenst gedrag in plaats van niets te doen. Het kan bijvoorbeeld gaan om discriminatie, seksuele intimidatie en kleinering.

In navolging van de stad Gent wil minister Bart Somers (Open VLD) het initiatief rond omstaanderstrainingen in 2023 dan ook breder uitrollen in Vlaanderen. Zeventien gemeenten en steden stappen mee in het project. Somers hoopt minstens 5.000 mensen te kunnen bereiken.

Omstaanderstrainingen in Gent
Gent organiseert al sinds het begin van 2021 omstaanderstrainingen. De stad zal een soort mentorrol vervullen en de andere steden en gemeenten ondersteunen.

De trainingen in Gent zijn onder meer gericht op verpleegkundigen, jeugdwerkers en horecapersoneel, maar ze staan open voor iedereen. Ook organisaties kunnen zich inschrijven en lagere en secundaire scholen kunnen een training op hun school laten doorgaan.

Niemand reageert
Trix Vandenbroeck (18), student aan de hogeschool HoGent, werd recent nog slachtoffer van ongewenste aanrakingen op de trein en omstaanders deden niets. Trix vertelt hun verhaal. ‘Op elk zitje in de trein zat wel iemand en ik heb een paar keer ‘nee’ en ‘stop’ geroepen. Maar ik denk dat dat voor veel mensen al niets speciaal meer is, omdat dit dagelijks wel gebeurt. Ik voelde me teleurgesteld in de samenleving.’

Ik ga hier wss niets mee bereiken ma was iemand toevallig om 18:30 getuige in de trein van Mechelen Leuven die heeft gezien dat een man mij aan het lastigvallen was en mij ongewenst heeft betast? Ohja, de trein zat bomvol en niemand deed iets aan deze traumatische ervaring!

— hitsomekidsnotjuuls (@trixvdb) October 12, 2022

Trix geeft wel toe zelf ook niet goed te weten hoe je op zo’n moment moet reageren. ‘Maar je moet gewoon zo snel mogelijk ingrijpen. Alles is beter dan niets doen. Ik vind omstaanderstrainingen een heel goed idee. Iedereen zou het moeten volgen.’

Een goed idee volgens studenten
Uit een kleine rondvraag bij studenten blijkt dat ze het soms moeilijk vinden om tussen te komen bij ongewenst gedrag. ‘Ik denk dat heel weinig mensen weten hoe ze moeten reageren. Ik zou dat zelf niet durven, dat geef ik eerlijk toe’, zegt Yoran Stevens (19), student Media en Entertainment Business (MEB) aan de hogeschool Thomas More in Mechelen. Hij vindt omstaanderstrainingen een goed idee. ‘Ik zou zoiets wel volgen om te leren hoe je met zo’n situaties moet omgaan.’

Anderen zijn ervan overtuigd dat ze wel zouden reageren. ‘Als ik zoiets zie gebeuren, zou ik wel iets doen’, zegt Heri Binwa (19) die ook MEB studeert aan Thomas More. ‘Maar ik vind die trainingen wel een goed idee. Er gebeuren tegenwoordig zoveel ongepaste dingen en vaak worden die genormaliseerd.’ Medestudente Almina Emil (22) deelt die mening. ‘Ik denk ook dat dat wel iets positief is. Zeker voor mensen die bang zijn om iets te doen of niet weten hoe te reageren, kan dat helpen.’

Tekst: Janne Eijckmans, eindredactie: Femke De Kerpel
Foto bovenaan: Karolina Grabowska via Pexels