Landen die schade ondervinden door de klimaatverandering, zullen binnenkort financieel ondersteund worden. Dat werd vastgelegd in een akkoord door de klimaattop in Egypte. Hoewel de voorzitter van de conferentie verheugd dit nieuws meedeelde, zijn de meningen verdeeld. Verschillende politici en milieuorganisaties vinden dat er te weinig maatregelen worden getroffen tegen de klimaatverandering.

Afgelopen weken vond de jaarlijkse klimaatbijeenkomst Conference of Parties (COP) plaats in Sharm-El-Sheikh, Egypte. Daar werd de vooruitgang van het klimaatverdrag besproken en acties vastgekoppeld ter ondersteuning van de doelstellingen. De verwachtingen naar nieuwe klimaatakkoorden waren hoog, de resultaten teleurstellend.

Verwachtingen voor de klimaattop

De klimaattop COP27 bestond uit 40.000 deelnemers, die meer dan 200 landen uit de hele wereld vertegenwoordigen. Peter Wittoeck was ter plaatse als hoofdonderhandelaar van de Belgische delegatie, die 114 deelnemers telde. 

Net als andere deelnemers verwachtte Wittoeck een akkoord voor het agendapunt genaamd ‘loss and damage’, dat meldde hij in een interview met Radio 1. Dit akkoord moet landen die geraakt worden door de klimaatopwarming financieel steunen om schade te herstellen. Dat bevestigt Stijn Vercruysse in een interview met VRT NWS: ‘Pakistan leed afgelopen zomer onder enorme overstromingen waar ze nu nog altijd last van hebben. De schade wordt geraamd op 30 miljard euro. Dat kan Pakistan nooit uit eigen zak betalen.’ De financiële kloof tussen verschillende landen moet dus verkleinen, zodat landen met rechtstreekse impact van de klimaatopwarming de middelen hebben om schade door te herstellen. 

Lidstaten van de Europese Unie (EU) werken bovendien toe naar een vermindering van de opwarming van de aarde tot minder dan 2°C tegen 2030 en een koolstofneutrale wereld in 2050. Zij verwachtten zich aan een maatregel om broeikasgassen te vermijden of te verminderen, door COP27.

Ook willen deelnemende landen wereldwijde afspraken over het gebruik van olie en aardgas. Dat bevestigt Koen Schoors, hoogleraar economie aan de UGent, in zijn opinie in De Tijd: ‘de wereld moet zich engageren tot een volledige uitfasering van eerst steenkool, dan olie en dan aardgas.’

Teleurstelling na akkoorden

De resultaten van de 27ste editie van de COP27, werden vannacht bekend. Sameh Shoukry, Voorzitter van COP 27 en Egyptisch minister van Buitenlandse Zaken is blij met het ‘loss and damage’-akkoord. 

Maar niet iedereen is blij met de akkoorden. Zo uit secretaris-generaal van de Verenigde Naties, António Guterres, zijn teleurstelling. Volgens hem volstaan de besluiten niet om de klimaatcrisis voldoende aan te pakken. Er ontbrak ambitie waardoor er geen akkoorden zijn bereikt over de uitstoot van broeikasgassen. Dat zegt hij in The Guardian: ‘We are on a highway to climate hell with our foot on the accelerator’ (‘We rijden op een snelweg naar de klimaathel met onze voet op de gaspedaal.’)

A fund for loss and damage is essential – but it’s not an answer if the climate crisis washes a small island state off the map – or turns an entire African country to desert.

The world still needs a giant leap on climate ambition.

— António Guterres (@antonioguterres) November 20, 2022

Ook onze Belgische Federaal Klimaatminister Zakia Khattabi (Ecolo) vindt dat de akkoorden niet volstaan. Ze laat op Twitter weten dat er gebrek aan vertrouwen heerste tijdens de onderhandelingen, en dit zou impact hebben gehad op de akkoorden: ‘dit akkoord (‘loss and damage’-akkoord, red.) was het beste dat in dit stadium uit de besprekingen kon worden gehaald.’

La ministre évoque une atmosphère peu propice aux avancées. “Je dois reconnaître que le manque de confiance qui a prévalu à ces négociations était tel que cet accord était ce qu’on pouvait tirer de mieux des discussions, à ce stade.” https://t.co/DDK7d5Ppmf. #Cop27

— Zakia Khattabi (@KhattabiZakia) November 20, 2022

Jongeren willen meer maatregelen

Jongeren pleiten al lang voor verandering tegen de klimaatopwarming. Een spilfiguur in dit debat is de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg. Zij koos ervoor om COP27 niet bij te wonen. Ze vindt dat de top geen rekening houdt met haar standpunt en enkel met prestige bezig is. Belgisch klimaatactiviste Anuna De Wever nam hetzelfde standpunt in. Ook zij vindt dat er niet wordt geluisterd naar jongeren. Zowel Thunberg als De Wever kaarten hun standpunten aan bij de politieke leiders zodat zij fundamentele maatregelen vormen.

Without any binding commitments to rapidly and immediately reduce greenhouse gases, the world stands no chance to deliver on the 1,5°C limit, and by doing so minimising risks of uprooting the life supporting systems we all depend on and endangering countless human lives.#COP27

— Greta Thunberg (@GretaThunberg) November 20, 2022

Andere jonge klimaatactivisten pakken het minder formeel aan. Zo werden schilderijen in Rome, Milaan en Wenen beklad om hun standpunt kracht bij te zetten: ‘Wat is er meer waard? (…) Kunst of het leven?’, luidde het. 

Naar aanleiding van deze gebeurtenis nam Alexander De Croo, premier van België, zijn standpunt in op de klimaattop. Zo sprak hij de aanwezigen toe: ‘So it is more important than ever, to get our fight right. The last thing we need in the fight against climate change is more polarization. (…) These people are sticking their heads in the sand. (…) We see movements that are trashing buildings and works of art.’ (Het is belangrijker dan ooit om ons gevecht juist te hebben. Deze activisten steken hun hoofd in het zand. We zien bewegingen die gebouwen en kunstwerken vernielen.)

De Vlaamse Jeugdraad reageert teleurgesteld: ‘Wanneer jongeren zich constructief opstellen, zien we weinig reactie vanuit de politiek. Tijdens zijn speech haalde De Croo uit naar klimaatactivisten die kunstwerken hebben beklad. Maar hij luistert niet naar jongeren die formeel schreeuwen om hulp. In plaats daarvan geeft hij ons een lege speech.’

Tekst: Stien Leys
Foto: Kiara Worth (CC BY-NC-SA 2.0) via Flickr