Politici uit het Europese parlement willen het internetgebruik van jongeren minderen door apps minder verslavend te maken. De drijvende kracht achter het initiatief, Nederlandse Europarlementariër Kim van Sparrentank (GroenLinks), wil door middel van de Digital Services Act technologiebedrijven verplichten hun apps minder verslavend te maken. Het zou een einde betekenen van eindeloos scrollen en video’s die automatisch afspelen. Bedrijven achter de apps zullen ook gecontroleerd worden door de Europese Commissie om te zien of er voldoende gedaan wordt voor de veiligheid van jongere gebruikers.

Jongeren tussen de 16 en 24 jaar zouden ongeveer zeven uur per dag op het scherm van hun gsm kijken. Apps zoals TikTok of Instagram blijven razend populair en dragen veel bij aan die schermtijd. Volgens Karen Linten, expert mediaopvoeding bij Mediawijs, is er geen sprake van een verslaving, aangezien die term voor sociale media niet wordt erkend. ‘Het is wel zo dat sociale media trucjes gebruiken om je zo lang mogelijk op hun platform te houden. Dat is natuurlijk voordelig voor hen, want zo krijgen ze meer inkomsten.’

Met mate

Linten verwijst meteen naar een trucje dat de Europese Unie wil tegengaan. ‘De infinite scroll, het feit dat je kan blijven scrollen op TikTok, moet verdwijnen. Nu krijg je telkens nieuwe dingen te zien, waardoor het moeilijk wordt om te stoppen. Als je filmpjes te zien krijgt waarmee je je kan relateren, sluipt een soort geluksgevoel je hoofd binnen. Zo krijg je het gevoel dat je alsmaar verder wil scrollen. De algoritmes achter sociale media weten ook wat je wil zien en spelen daaropin’, aldus Linten.

‘Net als met alles is een evenwichtig gebruik van sociale media belangrijk’, gaat Linten verder. ‘Het kan voordelen hebben, maar als je er te veel tijd op doorbrengt, kan dat negatieve gevolgen hebben. Je maakt dan niet genoeg tijd voor andere zaken zoals beweging, sociaal contact of schoolwerk. Het kan je ook een slecht gevoel geven als je jezelf gaat vergelijken met anderen’, besluit Linten.

Zelfkennis

Maar wat denken jongeren er zelf van? Die vraag stelden 21bis-redacteurs Wout en Jolien aan enkele studenten.

Didde Nikolajsen, een 24-jarige uitwisselingsstudente uit Denemarken, zit aan drie uur schermtijd per dag. Ze vindt dat wel oké: ‘Mijn docent zei vandaag dat de gemiddelde schermtijd zo’n zes uur is, dus drie uur vind ik wel goed. Ik merk wel dat ik licht verslaafd ben aan sociale media. Als ik een notificatie krijg, kijk ik direct op mijn telefoon om te zien wat het is.’ Restricties op bepaalde apps zijn volgens haar een goede zaak. ‘Je weet soms niet hoelang je al aan het scrollen bent, dan is het wel goed om dat wat in te perken.’

Ook Litsa Boesmans (20) vindt haar schermtijd te veel. ‘Ik zat aan zes á zeven uur per dag, dat vond ik echt veel. De helft van die tijd zat ik op TikTok. Op een bepaald moment had ik er genoeg van en heb ik de app gewoon verwijderd. Ik merk nu wel een verschil. Tijdens het eten of als ik ‘s avonds in mijn bed lag, was het mijn reflex om TikTok te openen en te scrollen. Nu is het even Twitter checken en dan slapen.’ Litsa is ervan overtuigd dat het een positief initiatief is, al is er volgens haar ook een slechte kant aan de beperkingen: ‘Het zal veel negatieve reacties uitlokken en ook de bedrijven zullen negatieve gevolgen ondervinden.’

Volgens Sander Mees (22) is de wet positief. ‘Ikzelf ben verslaafd aan sociale media, ik hoef daar niet over te liegen. Ik merk een negatieve impact bij mezelf. Zo heb ik enorm veel mijn hoofdtelefoon op. Ik ben ook snel afgeleid. Daar een rem op zetten, zie ik geen probleem in. Een rem zou goed zijn voor veel mensen, inclusief mezelf. Ik zou daar ook geen moeilijkheden ondervinden. Veel jongeren zullen wel getroffen worden door dergelijke wetten, want veel jongeren zijn het gewend om veel te scrollen.’

Booy Chalmet (19) legde zichzelf al restricties op. ‘Mijn schermtijd was altijd confronterend. Ik betrap mezelf erop dat ik altijd, voor ik ga slapen, nog even op mijn gsm zit te tokkelen. Ik kan toch spreken van een probleem, zelfs van een verslaving. Het werd zo erg dat ik zelf instelde dat ik maar een uurtje mocht scrollen, maar na afloop kreeg je dan de keuze tussen de app sluiten of nog een kwartier verder scrollen. Ik zou het zeker niet erg vinden als apps zaken veranderen om verslavingen tegen te gaan.’

Tekst: Wout Ampe en Jolien De Smet
Foto bovenaan: © Wout Ampe
Foto’s tekst: © Wout Ampe