Het Vlaams Parlement trapt het nieuwe parlementaire jaar af met de Septemberverklaring. Deze vindt elk jaar plaats op de vierde maandag van september. Maar wat houdt zo’n verklaring precies in? En waarom wordt deze georganiseerd?

Elk jaar is de vierde maandag van september het moment voor de Vlaamse minister-president − op dit moment Jan Jambon (N-VA) − om zijn beleid voor het komende jaar uit de doeken te doen. Op de derde zondag van september eindigt het vorige parlementaire jaar, dus de verklaring dient om het nieuwe parlementaire jaar te starten.

Maar wat bespreekt de minister-president dan precies op die vierde maandag? ‘In zijn speech stelt hij het beleid voor het komende jaar voor’, zegt politiek journalist voor Het Laatste Nieuws Fleur Mees. ‘Concreet gaat dat over waar de Vlaamse regering geld aan wil geven en op welke gebieden ze zal besparen.’ De Septemberverklaring dient ook als de officiële opening van het Vlaams Parlement, een nieuw politiek jaar kan beginnen. ‘Al zal dat dit jaar van korte duur zijn’, zegt Mees. ‘Want in juni komen de nieuwe verkiezingen eraan.’

‘Wanneer de parlementsleden de verklaring hebben doorgenomen, breekt het debat los’

De speech is voor de pers het eerste moment waarop ze officieel de politieke plannen te horen krijgen, al zijn er vaak al sterke vermoedens over de genomen beslissingen. ‘Op voorhand komt er altijd wat gelekte informatie vrij, bijvoorbeeld het extra geld voor de kinderopvang, maar die is dan nog niet officieel bevestigd’, zegt Mees. ‘Ook voor de parlementsleden is dit het eerste officiële moment van bekendmaking. Woensdag, wanneer de parlementsleden de verklaring grondig hebben doorgenomen, volgt er dan een discussiemoment en dan breekt het debat los.’ 

Niets nieuws
De Septemberverklaring is dus eerder een traditie, een officieel moment om de politieke plannen voor het komende jaar aan te kondigen, al zijn de meeste van die plannen al gelekt. Toch heeft die speech nog een ander nut, zegt Mees: ‘Bij de verklaring is de inhoud van de speech belangrijk, maar vooral wat er tussen de lijntjes valt te lezen. De toon die de minister-president aanhaalt is bijvoorbeeld belangrijk. En vorig jaar was die toon iets minder enthousiast.’ Dat komt doordat een regeringscrisis tussen de coalitiepartners de minister-president dwong om zijn speech naar donderdag uit te stellen. Al is dat eerder een uitzondering dan de regel. ‘Normaal gezien komen de verschillende partijen op tijd tot een compromis’, vertelt Mees. ‘Dat de Septemberverklaring dit jaar op tijd komt is dus niet uniek, het was vorig jaar trouwens de eerste keer dat de minister-president de verklaring uitstelde.’

‘Na de speech zie je welke partijen vrolijk applaudisseren en welke partijen de handen naast zich houden’

Niet enkel de toon van de minister-president zelf is nuttig om in de gaten te houden, ook het gedrag van de andere partijen kan interessant zijn. ‘Het kan nuttig zijn om bijvoorbeeld de ministers vooraan in de gaten te houden’, zegt Mees. ‘Wie praat met wie? Maar vooral: wie praat niet met elkaar? Zo kan je de sfeer die er tussen de partijen zweeft al een beetje opsnuiven.

Ook heeft Mees nog een handige tip voor wie de Septemberverklaring bekijkt. ‘Wanneer de speech is afgerond, blijf je best nog even kijken’, zegt ze. ‘Na de speech zie je welke partijen vrolijk applaudisseren en welke partijen de handen naast zich houden. Zo zie je direct hoe tevreden welke partij is, en vooral welke partij uitkijkt naar het debat van woensdag.’

Tekst: Staf Smets
Foto: Vlaams Parlement, (CC BY-NC 2.0)