Dat Vlaanderen een nijpend tekort aan huisartsen en tandartsen heeft, is geen nieuws. Het wordt voor mensen steeds moeilijker om een huis -of tandarts te vinden. Daarom wil de Vlaamse regering het aantal toegelaten studenten in de opleiding Geneeskunde optrekken van 1.153 naar 1.723. Maar is dat voldoende om het tekort weg te werken? Huisarts Stijn Festraets en Maxim Valgaeren, voorzitter van het Geneeskunde Studenten Platform aan de Vrije Universiteit Brussel, geven hun blik op de zaken.

Geneeskunde en Tandheelkunde zijn een van de weinige opleidingen met een toelatingsproef. Dat wil zeggen dat enkel de hoogst scorende studenten de opleiding mogen starten. De proef is opgedeeld in een deel harde wetenschappen en een deel psychologie. Vroeger waren er geen toelatingsproeven, wat voor lage slagingspercentages zorgde in de opleiding. ‘Vroeger begon je met 600 in het eerste jaar en schoot daar nog maar de helft van over in het tweede jaar’, zegt Stijn Festraets, huisarts in een Mechelse groepspraktijk. ‘Het nadeel is dat we nu minder sociale profielen hebben, omdat deze doorgaans minder de motivatie hebben om in het begin die pure wetenschapsvakken te blokken.’

‘Je moet je studenten nog steeds leren reanimeren, maar begin dat maar eens te organiseren met een groep van 700 studenten.’

Tekort aan infrastructuur

De toelatingsproef zorgt er ook voor dat het aantal studenten in de opleiding onder controle blijft. Zo kunnen ze een kwalitatieve opleiding blijven garanderen. Vlaamse universiteiten zijn duidelijk niet allemaal voorbereid op een stijging van het aantal studenten. ‘Geneeskunde is een heel praktische opleiding, waarbij je veel leert door te doen’, zegt Maxim Valgaeren, student Geneeskunde aan de VUB. ‘Er moet ook ruimte zijn om het te organiseren. Je moet je studenten nog steeds leren reanimeren, maar begin dat maar eens te organiseren met een groep van 700 studenten. Ik hoop dat er geen afname gaat zijn op die praktische vaardigheden als er meer studenten mogen starten in de opleiding.’

Een andere vraag is of het niveau van de huisartsen niet naar beneden zou gaan met deze uitbreiding, maar daar maken beiden zich geen zorgen over. ‘Ik denk niet dat deze stijging een invloed gaat hebben op het niveau’, zegt Festraets. ‘Er zullen elk jaar wel 1700 slimme mensen gevonden worden die willen starten en gemotiveerd zijn. Het probleem is vooral waar deze studenten uiteindelijk terechtkomen. Er zijn al jaren te veel specialisten en te weinig huisartsen, dat moeten we meer in balans krijgen.’ Maxim deelt deze mening: ‘Het examen selecteert sowieso wel enkel de bekwame mensen. De proef focust zich vooral op die wetenschappen. 90-95 procent van de mensen die door dat examen is, haalt uiteindelijk zijn of haar diploma Geneeskunde. Ik denk niet dat daar grote verandering gaat zijn. De kwaliteit van het examen blijft tenslotte hetzelfde.’

Vraagstukken voor de toekomst

Daarnaast is er nog een groter probleem dan het huidige huisartsentekort, namelijk het huisartsentekort over 20 jaar. ‘Een derde van de huidige huisartsen zijn 50 jaar of ouder’, aldus Maxim. ‘Een huisdokter vroeger was iemand die 7/7 bereikbaar was. Tegenwoordig kloppen ze minder uren en hebben ze ook een gezinsleven, wat hun volste recht is.’ Ook Festraets ziet hier een groot probleem: ‘Huisartsen vroeger werkten 60-70 uur per week. Dat doen gewone huisartsen niet meer. Een huisarts die nu op pensioen gaat, moet al bijna vervangen worden door twee nieuwe.’

De toekomst is moeilijk te voorspellen, zeker met de opkomst van nieuwe technologieën. Maar die nieuwe technieken kunnen wel deels de taken van artsen overnemen. ‘We weten vandaag niet hoeveel artsen we nodig gaan hebben over 30 jaar’, zegt Maxim. ‘Het kan zijn dat AI taken zoals radiologie gaat overnemen, daarom kunnen we nu onmogelijk weten hoe het tekort aan dokters gaat evolueren.’

Tekst: Renzo Vangenechten
Collage bovenaan: © Renzo Vangenechten
Foto’s bovenaan: © Maxim Valgaeren, © Stijn Festraets, Martha Dominguez de Gouveia via Unsplash