Zondagmiddag, bij motregen in een verre buitenwijk van Berlijn. FC Polonia Berlin houdt op spectaculaire wijze de 3 punten thuis tegen, het op papier sterkere, Berliner TSC. De Polen slagen erin om een 0-2 achterstand nog om te buigen in een 3-2 overwinning. De euforie op en naast het veld is groot. Toch draait het bij Polonia om meer dan alleen die drie punten.

Voorzitter Adrian Tomaszewski, die na afloop met een brede glimlach tussen spelers en fans staat, weet waarom deze overwinning zo veel meer betekent. ‘In 2012 hadden ik en een paar vrienden het idee om een voetbalteam op te richten’, vertelt hij. Adrian is medeoprichter van de club en al jaren voorzitter. ‘We zijn allemaal van Poolse afkomst, dus het was logisch om andere Polen aan te trekken. De naam ‘Polonia Berlin’ was vanaf het begin een vanzelfsprekende keuze.’

Terwijl de spelers zich na de comebackoverwinning in de kleedkamers verzamelen, vertelt Adrian over de missie van de club. ‘Natuurlijk willen we competitief zijn en winnen, zoals vandaag. Maar het belangrijkste is dat we een plek bieden waar Polen in Berlijn zich thuis kunnen voelen.’ En dat gebeurt niet alleen binnen de lijnen. Op wedstrijddagen, ook bij slecht weer zoals vandaag, verzamelen vrienden, familie en spelers op en rond het veld. ‘Onze wedstrijden zijn een soort familiefeest,’ zegt Adrian. ‘Het gaat om samenzijn, herkenning, verbinding.’

Die sfeer is voelbaar langs de zijlijn. Kinderen spelen, ouders praten bij, en nieuwe gezichten worden welkom geheten. Zelfs mensen die niets met voetbal hebben, weten hun weg naar Polonia te vinden. ‘Ze weten op voorhand dat ze hier warm ontvangen worden. Dat verlaagt de drempel.’ Adrian ondervindt dat ook ‘nieuwe’ Polen makkelijk hun weg vinden naar Polonia. Daarnaast organiseert de club ook andere activiteiten die de integratie van Polen in Berlijn moeten bevorderen.

De wedstrijd vond plaats in de wijk Berlin-Tegel, een buitenwijk van de Duitse hoofdstad. © Viggo Goris

Diversiteit

Na enkele jaren merken ze bij Polonia dat ze achterop hinken op het vlak van vrouwenvoetbal. Daarom besliste Adrian om met iets nieuws te komen. Aangezien (vrouwen-) volleybal extreem populair is in Polen was dat een logisch pad voor Adrian om te bewandelen. Zo kwam er in april 2015 naast voetbal ook met succes een volleybalafdeling van de club.

Op het veld was er tijdens de wedstrijd veel Pools gebrul te horen. Op vlak van etnische diversiteit heeft de club het echter moeilijk: ‘Onze club staat open voor spelers met eender welke afkomst, maar in de praktijk merken we dat dat eigenlijk niet gebeurt.’ Alle spelers van het A-team hebben de Poolse nationaliteit of zijn van Poolse afkomst. Logischerwijze wordt er tijdens trainingen en wedstrijden dus in het Pools gecommuniceerd. ‘Ik snap dat dit iets is wat niet-Polen afschrikt om te komen, maar langs de andere kant is het voor spelers gewoonweg efficiënter om zo te communiceren.’ Taal als barrière voor diversiteit treft niet enkel Polonia treft, ook bij de collega’s van SD Croatia Berlin zaten ze vroeger met dat probleem. ‘Dat is een onderwerp waar ik met Bego Catic (ex-trainer van Croatia) al vaak over heb gesproken. Volgens hem is het een fenomeen dat zich met de tijd oplost.’ Croatia Berlin bestaat al sinds 1972 en heeft ondertussen spelers met veel verschillende achtergronden in het team. Dat alles zonder de originele Kroatische identiteit te verliezen. Een voorbeeld waar Adrian vertrouwen uit put voor de toekomst.

Etnische voetbalclubs in Duitsland

In Duitsland zijn er honderden clubs zoals Polonia. Opgericht door migranten en bedoeld om de gemeenschap te verbinden. En hoewel dat concept ook in andere landen bestaat, bijvoorbeeld Kosova Schaerbeek in het Brusselse, is het toch vooral in Duitsland een groot gegeven. Dat mede dankzij het grote aandeel van migranten in de Duitse maatschappij (volgens de Statitische Bundesamt heeft ongeveer 15% van de bevolking een migratieachtergrond). Voor veel migranten was toetreden tot bestaande Duitse clubs vroeger niet altijd makkelijk. Racisme, taalbarrières of sociale uitsluiting speelden een rol. Eigen clubs boden een veilige omgeving waarin mensen zich welkom en begrepen voelden in hun eigen taal, met hun eigen cultuur. ‘Het grootste voorbeeld daarvan is Türkügücü München.’ Zegt Adrian. ‘Zij slaagde er als eerste migrantenclub in om tot de 3 Liga en dus het profvoetbal te promoveren, een sprookje en voor ons een natte droom.’ Glimlacht de Pool.